Cẩn trọng trước hàng ngoại 'đội lốt' hàng Việt

Theo chị Nguyễn Thị Lành, chủ sạp kinh doanh rau quả tại chợ đầu mối phía Nam, cải mầm đá giá rẻ bày bán tại Hà Nội chủ yếu là hàng Côn Minh, Trung Quốc chứ không phải Sapa. Diện tích trồng cải mầm đá tại Bắc Hà và Sapa chỉ khoảng 10ha và đã sắp hết mùa thu hoạch nên giá bán tại đây dao động từ 45.000 - 70.000 đồng/kg, không có giá rẻ như các tiểu thương quảng cáo.

Hiện nay, giá bán rau cải mầm đá tại các chợ truyền thống dao động từ 25.000 - 30.000 đồng/kg và được quảng cáo là rau cải mầm đá của Sapa. Nhưng trên thực tế, rau cải mầm đá của Sapa đã vào cuối vụ nên rất khan hiếm và giá cao gấp hơn 2 lần so với giá bán tại các chợ.

Các gian hàng hoa quả tại chợ Long Biên. Ảnh minh họa: TTXVN

Tại chợ đầu mối hoa quả Long Biên (Hà Nội), bác Đặng Thị Thu, một chủ đại lý cung cấp hoa quả tươi cho biết, hoa quả bán tại chợ chủ yếu là hàng Trung Quốc nhưng để bán hàng cho chạy nên các chủ cửa hàng đều nói là hàng nhập khẩu từ châu Âu, Mỹ hoặc hoa quả Việt Nam.

Đồng tình với ý kiến này, chị Phan Thị Luận, kinh doanh rau quả tại chợ Châu Long (Hà Nội) bật mí: Hầu hết rau, quả trái mùa được bày bán ở các chợ là hàng Trung Quốc, nhưng để chiều tâm lý người mua, người bán hàng thường nói là hàng Việt.

Đại diện Sở Công Thương Hà Nội cũng thừa nhận, thời gian qua xuất hiện tình trạng một số nông sản, thủy sản không rõ nguồn gốc, xuất xứ được bày bán trên thị trường dưới tên gọi của sản phẩm cùng loại với nông sản Việt Nam như: Nho Ninh Thuận, khoai tây Đà Lạt, cá tầm và cải mầm đá Sapa... Để tăng sức mua, người bán thường trà trộn với nông sản hàng Việt hoặc dán nhãn mác hàng Việt, đánh lừa người tiêu dùng.

Để xảy ra tình trạng này, các chuyên gia kinh tế cho rằng, Việt Nam đang thiếu các quy định nhận diện hàng Việt, pháp luật không yêu cầu thương nhân phải ghi nhãn hàng hóa khi bán trực tiếp cho người tiêu dùng; quy định pháp luật về truy xuất nguồn gốc chưa được áp dụng một cách toàn diện và triệt để. Hơn nữa, pháp luật cũng chưa có quy định về việc sản phẩm như thế nào được coi là sản phẩm trong nước khi lưu thông trong lãnh thổ.

Đồng quan điểm này, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam cho rằng, pháp luật hiện nay mới quy định chi tiết cách xác định một sản phẩm được coi là có xuất xứ Việt Nam áp dụng cho hàng xuất khẩu, chứ không phải hàng hoá lưu thông ở Việt Nam.

Do vậy, trong nhiều trường hợp, cơ quan chức năng không biết phải căn cứ vào đâu để xác định sản phẩm như nào là hàng Việt. Chẳng hạn, không có quy định nào đề cập giống xoài Thái nhưng trồng tại Việt Nam thì quả xoài sau thu hoạch sẽ gọi là xoài Thái hay xoài Việt.

Ngoài ra, để kiểm soát truy xuất nguồn gốc đạt hiệu quả, cơ quan chức năng phải quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thương mại biên giới như hải quan, biên phòng…, tiếp đến là lực lượng quản lý thị trường trong nước. Làm được như vậy mới kiểm soát được việc ghi nhãn mác hàng hóa.

Còn theo chuyên gia ngành bán lẻ Vũ Vinh Phú, ngay cả khi lực lượng chức năng nghi ngờ là nông sản nhập khẩu "đội lốt" hàng Việt cũng không có căn cứ pháp lý để khẳng định sản phẩm đó không phải là sản phẩm của Việt Nam.

Để khắc phục những bất cập trong việc quản lý nông sản nhập khẩu, ngăn chặn tình trạng hàng ngoại “đội lốt” hàng Việt, lãnh đạo Sở Công Thương Hà Nội cho biết, vừa qua Bộ Công Thương đã có văn bản số 9170/BCT-XNK gửi Văn phòng Chính phủ về tình trạng một số nông sản, thủy sản không rõ xuất xứ được bày bán trên thị trường dưới tên gọi của sản phẩm cùng loại Việt Nam; trong đó, đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành rà soát các quy định về ghi nhãn hàng hóa đối với nông sản, thủy sản tại Nghị định 43/2017/NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính phủ.

Bộ Công Thương cũng đề nghị Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quy định tiêu chí sản phẩm hàng hóa nông sản Việt Nam để áp dụng cho hàng hóa lưu thông trong nước, nhằm chống gian lận xuất xứ Việt Nam và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng...