Ánh sáng và bóng tối độc đáo trong phiên "chợ ma"

Khi nhắc đến phiên chợ độc đáo “có một không hai” ở Việt Nam chúng ta không thể nhắc đến phiên "chợ ma” ở tỉnh Đồng Tháp. “Chợ ma” Định Yên không chỉ văn hóa đặc sắc của người dân xứ chiếu Định Yên – Định An huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp mà còn nổi danh khắp vùng.

Nét độc đáo của phiên "chợ ma" ở Định Yên là họp chợ vào lúc nửa khuya cho đến hai, ba giờ sáng và bán duy nhất một mặt hàng chiếu. Đặc biệt "chợ ma” bán chiếu Định Yên không hề có quầy, sạp kinh doanh, người mua chiếu thường tìm một nơi cố định ngồi chờ, còn người bán thì vác những sản phẩm chiếu trên vai đi tới, đi lui rao hàng, nói giá...

Từ thị xã Sa Đéc theo quốc lộ 80 đi chừng 30 km là đến thị trấn Lấp Vò, sau đó đi thêm 3 km nữa sẽ đến làng chiếu Định Yên. Người dân ở đây sau khi làm ra thành phẩm sẽ mang ra bán tại chợ đầu mối Định Yên.

Phiên chợ chiếu họp xuất phát từ làng chiếu Định Yên – một làng chiếu truyền thống đã tồn tại hơn 200 năm ở huyện Lấp Vò của tỉnh Đồng Tháp. Được biết thời điểm hưng thịnh nhất của nghề dệt chiếu Định Yên là vào những năm 80 của thế kỷ XX. Khi đó chiếu Định Yên đã được xuất sang Campuchia, Thái Lan…Do số lượng buôn bán giao thương nhiều nên người dân họp "chợ ma" với hàng trăm tiểu thương nhóm họp lúc nửa đêm.

Trước đây, người dân ở làng nghề cứ dệt xong vài đôi chiếu là mọi người tranh thủ đem đến chợ bán ngay. Có những lúc về đêm, họ cũng mang chiếu đến bán, cầm theo chiếc đèn dầu hoặc đèn mù u nên cả chợ tối om. Từ đó, hình thành nên chợ chiếu ban đêm mà người ta quen gọi là “chợ ma”, “chợ âm phủ”.

Tuy nhiên nếu giờ đây du khách tìm đến “chợ ma” Định Yên, chúng ta sẽ không còn thấy không khí nhộn nhịp của phiên chợ độc đáo ngày nào, nguyên nhân chủ yếu là do hệ thống giao thông nông thôn đã được đầu tư khá hoàn chỉnh, các phương tiện chuyên chở có thể đi sâu vào tận thôn, xóm để thu mua trực tiếp sản phẩm. 

Ngày nay, mặc dù “chợ ma” chỉ còn trong trí nhớ, nhưng làng nghề dệt chiếu Định Yên vẫn còn. Hầu hết những người lớn tuổi ở Định Yên khi nhắc đến ngôi chợ ma huyền thoại một thời, đều không khỏi bâng khuâng, nhớ tiếc.

Nét đẹp độc đáo của phiên chợ vẫn còn trong ký ức của người dân nên thời gian vừa qua Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Tháp phối hợp với UBND huyện Lấp Vò tổ chức các hoạt động tái hiện lại chợ chiếu ban đêm mà người ta quen gọi là “chợ ma”, “chợ âm phủ”.

Việc tái hiện lại “Chợ chiếu ma” để du khách có thể hiểu hơn về nét văn hóa này, phát huy giá trị của di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề dệt chiếu truyền thống huyện Định yên – Định An.