Không ngại hiểm nguy, không cần suy tính đến tính mạng của chính mình, các anh đã lao vào cuộc chiến ấy. Máu đã đổ, sinh mệnh các anh đã bị kẻ xấu lấy đi, cái còn lại là bình yên và một sự quý trọng. Tôi ngồi viết về các anh, những con người vì dân đã ngã xuống giữa thời bình để làm lên những điều lớn lao và kỳ diệu ấy.
Nỗi đau trên đỉnh Sài Hồ
Thời gian sau chiến tranh biên giới, mảnh đất miền biên ải Lạng Sơn bỗng “dậy súng” bởi nhiều toán cướp có vũ trang nổi lên. Do địa hình miền núi hiểm trở phức tạp, các vụ cướp thường xảy ra vào ban đêm nên rất khó tìm ra manh mối để phá án. Trước tình hình này, các chiến sĩ lực lượng vũ trang công an tỉnh Lạng Sơn đã phải đau đầu tìm mọi cách để triệt phá.
Tất cả cán bộ của đơn vị được tung vào cuộc, thiếu uý Triệu Văn Phong cũng nằm trong số đó. Suốt gần một tuần Phong cùng đồng đội nằm gai nếm mật, ăn đói mặc rách, nằm chốt chặn tại đỉnh Sài Hồ (nơi được gọi là Quỷ Môn Quan). Nguồn tin cơ sở báo về cho biết, có một tóan cướp đến lập bản doanh tại khu vực này, chắc chắn một hai ngày nữa chúng sẽ ra tay
Di ảnh của thiếu uý Triệu Văn Phong
Tin báo về hồi chiều thì ngay buổi tối, Phong cùng một đồng đội nữa là trung uý Nguyễn Thành Tấn tức tốc lên đường. Giả làm những người buôn bán, những gã buôn hàng lậu, các anh bám theo các chuyến xe qua đỉnh Sài Hồ. Theo kinh nghiệm phán đoán và đúng như dự đoán gần 3 giờ sáng ngày 29/10/1986 vào lúc mọi người đang ngủ mê mệt, gió đông thổi buốt giá nhất, chiếc xe chở gần 70 người đang ì ạch leo lên đoạn dốc cua nguy hiểm nhất thì trên xe có tiếng hô: “Cướp đấy! Ai có tiền vàng bỏ hết ra…”. Tiếng hô khiến mọi người hốt hoảng tỉnh giấc.
Hai tên cướp, một tên lăm lăm khẩu K54 còn tên kia một tay cầm quả lựu đạn đã rút chốt, lục soát tiền vàng của khách hàng. Phong ngồi cạnh lái xe, Tấn ngồi phía cuối, bằng ánh mắt ra hiệu cả hai bắt đầu nhích dần, nhích dần tiếp cận hai tên cướp. Bất chợt có tiếng một hành khách thốt lên “Công an!” khiến hai tên cướp giật mình. Tên cướp cầm trái lựu đạn lớn tiếng: “Thằng Công an nào có giỏi bắn đi! Hôm nay tao tận số thì cũng là ngày giỗ chung của cả chiếc xe này”.
Nhanh như cắt, sau cái đưa mắt, Tấn lao vào bóp chặt cánh tay đang cầm lựu đạn rồi ôm hắn lao xuống triền núi. Khi quả lựu đạn với hàng trăm viên bi sát thương có thể hạ chết tất cả hành khách trên xe chưa kịp rơi xuống, ngay lập tức bằng cú bay người ra khỏi hàng ghế, Phong đá quả lựu đạn ra xa, văng vào triền núi. Ánh chớp lửa xanh lè vụt bay ra xa, kèm theo tiếng nổ vang trời như xé toạc màn đêm, đá rơi ào ào nhưng hành khách trên xe vẫn bình yên vô sự.
Khi hành khách chưa kịp hoàn hồn thì lại giật mình bởi hai tiếng nổ khô khốc vang lên. Tên cướp phía sau đã bắn vào lưng Phong và Tấn. Tên cướp cầm lựu đạn sau cú ngã thập tử nhất sinh của Phong đã lồm cồm bò dậy, hắn như một con thú đang say máu, rút súng trong người gầm lớn: “Tao sẽ giết tất cả chúng mày” rồi lảo đảo lao lên xe. Gượng dậy, Tấn ngẩng đầu cầm súng hướng vào hắn bóp cò. Đến lúc đó Tấn mới từ từ nằm xuống trong cái gió lạnh trên đỉnh dốc Sài Hồ.
Cả hai anh đó ngã xuống khi tuổi đời còn rất trẻ. Trung uý Nguyễn Thành Tấn, quê ở Thái Bình 26 tuổi, có hai con; Thiếu uý Triệu Văn Phong quê ở Lạng Sơn mới 20 tuổi chưa lập gia đình. Cả hai tấm gương hi sinh anh dũng của các anh trên dốc Sài Hồ đã để lại niềm tiếc thương không chỉ với gia đình, đồng đội mà còn là niềm thương xót với người dân nơi miền biên ải này. Ngày 3-7-1989, cả hai anh đó được nhà nước truy tặng danh hiệu anh hùng LLVTND.
Cực Bắc và chuyện của 28 năm trước
Tôi chắp nhặt lại những kỷ niệm về anh, người Anh hùng liệt sỹ công an Phạm Đình Chiến, một người đã không tiếc tuổi xuân đã ngã xuống trên miền quê ngút ngàn đá Hà giang, để lại sau lưng mình đứa con gái chưa tròn 6 tháng tuổi, một người vợ goá chồng tuổi mới quá đôi mươi.
Trong phòng Cảnh sát hình sự bây giờ của công an tỉnh Hà Giang không ai có thể quên anh. Phác thảo về anh: Chỉ là một người ít nói, lì lợm và sống ngay thẳng đến không ai bằng. Quê anh Chiến ở mãi tít vùng Đông Trai (Sơn Dương - tỉnh Tuyên Quang). Anh vào công an lặng lẽ như một sự sắp đặt của trời đất. Có người về tuyển, sức khoẻ đáp ứng được, thế là anh vào ngành, phòng hình sự của công an tỉnh.
Khi anh 25 tuổi, anh bắt đầu yêu một cô nữ sinh khoa Văn của Trường Cao đẳng sư phạm tỉnh. Chị là Nguyễn Thị Hận, vợ anh, người phụ nũ goá bụa sau này. Giờ đây, mỗi khi gợi chuyện, chị Hận thường ngậm ngùi, anh ấy yêu lạ lắm. Đến tán mình mà chả nói gì. Một hôm, anh ấy bất chợt đến, mượn đâu được cái xe đạp cà tàng rồi rủ chị về quê. Gần đến nhà anh mới nói: Anh đưa em về ra mắt gia đình anh! Mới đầu thì gét, sau yêu, rồi chị Hận yêu anh Chiến mãnh liệt. Năm sau chị ra trường, anh chị tổ chức lễ cưới, rồi cháu Phạm Đơn Thương ra đời.
Những cuộc đấu trí nẩy lửa và những tay trùm ma túy bị bắt.
Lúc này, địa bàn tỉnh Hà Giang, đặc biệt là vùng Phú Linh, Linh Hồ cuộc sống nơm nớp lo sợ vì có một tên tội phạm nguy hiểm Phà Văn Canh vừa trốn trại trở về tác oai tác quái. Canh bị kết tội tử hình vì hắn định mưu sát và gây thương vong cho 40 người khi họ xem phim ở một nhà dân. Hai tay hai súng A ka cùng 3 quả lựu đạn đã rút chốt buộc dây lạt, hắn thoắt ẩn thoắt hiện không tài nào mà lẩn được.
Hôm ấy mùng 3 tết, cháu Thương vừa được 6 tháng, anh Chiến vẫn còn trong thời gian được cơ quan cho nghỉ phép. Nghe tin mật báo, đêm ấy, tay Canh sẽ xuống núi, đây là một cơ hội để cho các chiến sĩ công an tóm gọn tay này. Đang nghỉ phép, không khí Xuân chưa qua, nghe được tin ấy, anh Chiến đã nói dối vợ con là đi thăm và chúc tết bạn rồi xung phong vào một mũi truy kích. Thế rồi số phận không may đã đến, mũi của anh Chiến đã gặp hắn, anh đã một mình phải đương đầu với tay tội phạm này. Quả lựu đạn đã khai hoả giữa thời bình khi tay Canh cố muốn thoát thân. Anh Chiến đã bị thương nặng rồi mất. Tay Phà Văn Canh cũng đã bị bắt và chịu tội chết sau đó. Anh đã được tuyên dương AHLLVT ngay sau đó và trở thành một trong những Anh hùng ít ỏi ở miền phên dậu này!
Vòng hoa trắng trên cung đường ma tuý
Con đường số 6 dài thượt, chạy nối các tỉnh biên giới Tây Bắc: Hoà Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu vốn được mệnh danh là "Cung đường vàng" trong "con đường ma tuý". Vì lợi nhuận chết người của nó nên trên cung đường này, qua các địa danh như: Thôm Mòm, Na Ư... luôn có các băng nhóm buôn bán ma tuý được xất hiện. Ngày càng nhiều, táo tợn và nguy hiểm. Chúng sẵn sàng xả súng vào bất cứ con người nào nếu chúng cho là "ngáng đường" vận chuyển hàng. Vì vậy, công an các tỉnh trên đã không ít người phải đổ máu, ngã xuống cho một cuộc sống bình yên.
Phạm Văn Cường, chiến sĩ cảnh sát nhân dân Phòng Cảnh sát Phòng chống ma túy, công an tỉnh Điện Biên là người như vậy. Anh “ra đi” vào cõi vĩnh hằng vì một cuộc sống bình yên khi còn trẻ lắm. Anh chưa có một người yêu và chưa từng trao một nụ hôn đầu đời cho một cô gái nào.
Nơi liệt sỹ Phạm Văn Cường hy sinh
Tốt nghiệp trường CSND I, để được đóng góp, tính ưa mạo hiểm, anh đã tình nguyên xung phong lên Điện Biên công tác. Với dáng người nhỏ thó, tính nết hiền lành, gặp anh giữa đời thường ít ai cho anh là cảnh sát mà lại là cảnh sát phòng chống ma tuý nữa. Với sự nhanh nhẹn, phát hiện và xử lý tình huống nhanh, anh vốn là cánh tay đắc lực của Đội cảnh sát phòng chống ma tuý của công an tỉnh. Trong hàng chục vụ phá án ma tuý của anh cùng đồng đội, người ta nhớ nhất là vụ nhập vai và truy bắt băng nhóm, buôn bán ma tuý của Lý A Va. Đây là chuyên án anh thực hiện cuối cùng với đồng đội rồi đi vào cõi vĩnh hằng.
Sau khi bắt được hai tên Và Trù Tú, Và A Sang vận chuyển 2 bánh Hêrôin từ cửa khẩu Tây Trang về. Qua đấu tranh cả hai tên đều ngoan cố không khai ra đồng bọn. Xác định đây là chuyên án lớn, công an tỉnh Điện Biên ra kế hoạch "đánh" tiếp, Cường đã được phân vào cuộc. Cải trang, làm quen, sau 45 ngày Cường đã tiếp xúc và cung cấp cho công an tỉnh những nguồn tin quý. Để "khoá án", đêm ấy, trên đỉnh đèo Tây Trang, dưới sự hỗ trợ của đồng đội, Cường đã một mình vào trận để câu nhử đối tượng. Thế nhưng với bản chất ranh ma, trong một tích tắc, bọn Và A Say, Lý A Va đã phát hiện ra đích thực con người Cường. Không suy tính, chúng quay súng vào anh nhả đạn. Cường đã ngã xuống.
Không ai quên được anh, người Điện Biên còn nhớ như in đám tang của anh với cả nghìn người đưa tiễn. Và trong hành trang của anh để lại, người ta không tìm nổi một bức thư tình. Anh chưa yêu và đã ngã xuống cho một cuộc sống bình yên.
Đơn Thương