Nguy cơ tiềm ẩn từ camera kết nối internet giá rẻ bán vỉa hè, chất lượng 'bằng không'

Thị trường camera kết nối internet quan sát hiện khá nhộn nhịp. Bên cạnh thiết bị chất lượng cao đến từ các thương hiệu Honeywell (Mỹ), Bosch (Đức), Safran (Pháp), Hikvision (Trung Quốc)… với giá không dưới 3 triệu đồng mỗi camera, trong nước còn có các sản phẩm khác đến từ Trung Quốc với giá khá rẻ, chỉ từ 300.000 đồng. So với những năm trước, mẫu mã, chủng loại các sản phẩm này đa dạng hơn ở cả mảng camera analog (có dây) lẫn camera IP (không dây).

Theo ghi nhận của báo VnExpress, nhiều loại camera kết nối Internet đang được bày bán trên vỉa hè các phố lớn, khu "chợ trời" tại TP.HCM với giá từ 120.000 đồng. 

Ghi nhận tại một quầy bán thiết bị điện tử ở khu chợ Nhật Tảo (quận 10), nhiều loại camera giám sát không dây (camera IP) có hộp hoặc chỉ bọc nilon được bày bán la liệt với giá hơn 100.000 đồng. Theo một người bán, mỗi ngày chị bán được 5 - 7 bộ, có hôm hơn 10 bộ. Cửa hàng sẽ tự bảo hành máy cho khách, nhưng không có giấy tờ kèm theo.

 

Camera kết nối internet giá rẻ, không rõ nguồn gốc bán tràn lan.Ảnh: VnExpress

Ghi nhận trên đường 3/2 (quận 10), Nguyễn Kiệm (quận Gò Vấp) hay Cách Mạng Tháng Tám (quận Tân Bình), những mẫu camera này được bày trên các xe bán dạo, thậm chí ngay trên vỉa hè. Điểm chung là sản phẩm của các thương hiệu Trung Quốc, nghe khá "lạ", như Yoosee, Siepem, Hamscy... Một số mẫu chỉ có mã số, như Y57, C205.

Phần lớn thiết bị có thiết kế dạng tròn (dome), một số dạng hộp có mái che (box). Chất liệu bằng nhựa, nhưng các mối nối không liền mạch, kết cấu lỏng lẻo, kém chắc chắn. Thiết bị đi kèm thẻ nhớ dung lượng tới 512 GB. Một số lưu trữ dữ liệu trên "đám mây" với giá thuê vài trăm nghìn đồng mỗi tháng. Tên miền máy chủ có đuôi ".cn" hoặc ".com" và giao diện tiếng Trung Quốc.

Việc kết nối camera khá đơn giản, chỉ cần gắn vào vị trí cần thiết, cắm điện cho camera hoạt động, cài ứng dụng quản lý lên smartphone và kết nối với hệ thống Wi-Fi của gia đình. Thử nghiệm của VnExpress cho thấy hình ảnh và màu sắc khá nhợt nhạt và khó nhìn. Khi điều khiển sang các góc khác nhau, camera chuyển hướng chậm, độ trễ khi nhận lệnh lớn.

Theo một người kinh doanh camera IP tại TP.HCM, các loại camera giá rẻ trên được sản xuất bởi các công ty nhỏ, không tên tuổi ở Trung Quốc. Chúng có giá rẻ là bởi sử dụng vật liệu rẻ tiền và không qua các công đoạn kiểm định về chất lượng nhằm mục đích giảm giá thành. Ngoài ra, cũng có những mẫu đến từ các thương hiệu uy tín nhưng lại là hàng lỗi, được "tuồn" ra ngoài thay vì bị tiêu hủy.

Còn theo chuyên gia của công ty FPT Camera, camera an ninh giá rẻ, xuất xứ không rõ ràng, thương hiệu "nhái" hoặc không uy tín ẩn chứa hiểm họa về an toàn thông tin.

Dễ bị đánh cắp dữ liệu từ camera kết nối internet không rõ nguồn gốc

Về cơ bản, camera IP là một máy tính cỡ nhỏ kết nối Internet, nên người dùng có thể bị đánh cắp dữ liệu. Để tiết kiệm chi phí, các mẫu camera này sẽ không được trang bị các giải pháp bảo mật dữ liệu về phần cứng và phần mềm, không có bản vá bảo mật thường xuyên, thậm chí người dùng cũng không cần tài khoản và mật khẩu truy cập, nên hình ảnh trong gia đình rất dễ bị rò rỉ ra ngoài.

Cách thức thông thường là hacker sẽ đột nhập vào hệ thống mạng gia đình, sau đó xâm nhập camera và quan sát tất cả mọi người từ xa. Việc làm này được thực hiện một cách âm thầm, người dùng khó phát hiện. Từ đó, gia đình dễ bị kẻ xấu theo dõi, nguy cơ bị trộm cắp rất cao, hay những hình ảnh nhạy cảm bị đưa lên mạng.

Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena nhấn mạnh về nguy cơ bị cài cắm mã độc từ những mẫu camera giá rẻ này. "Camera có thể bị cài cắm malware bên trong. Do thiết bị luôn kết nối Internet, dữ liệu hình ảnh có thể được chuyển về máy chủ từ xa", ông Thắng giải thích. "Dữ liệu này sau đó có thể được sử dụng cho các mục đích xấu, nhất là với các thông tin nhạy cảm hoặc có giá trị về mặt kinh tế, xã hội hoặc quân sự". Ông Thắng đã phân tích một vài mẫu camera giá rẻ trên thị trường và tìm thấy malware trong những thiết bị này.

Theo thống kê của Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, camera an ninh là một trong những thiết bị có lỗ hổng an ninh mạng nhiều nhất tại Việt Nam. Do đó, theo các chuyên gia bảo mật, người dùng cần chọn thương hiệu camera IP uy tín, đã khẳng định chất lượng trên thị trường. Người mua cần ưu tiên kiểm tra các biện pháp bảo mật dữ liệu của camera IP. Khi sử dụng nên đổi mật khẩu mặc định, đặt mật khẩu đủ mạnh và thường xuyên cập nhật bản vá bảo mật. Ngoài ra, cần để ý đến các tình trạng bất thường của camera, như tự động xoay.

Sử dụng camera kết nối internet không rõ nguồn gốc, giá rẻ dễ hỏng hóc

Việc sử dụng hàng giá rẻ, hàng nhái thương hiệu nổi tiếng đi kèm với rất nhiều rủi ro. Dễ thấy nhất là tuổi thọ ngắn. Hầu hết những mẫu camera này đều được sản xuất với số lượng lớn, không kiểm định, sử dụng các linh kiện rẻ tiền để giảm giá thành… đồng nghĩa với thiết bị nhanh hỏng hơn, đặc biệt là trong môi trường mưa, gió, nắng.

Thông thường, cảm biến hình ảnh sẽ bị chịu ảnh hưởng đầu tiên. Với những mẫu giá rẻ, bộ phận này nhanh bị tác động bởi nhiệt độ, độ ẩm... khiến nó xuống cấp, từ đó xuất hiện tình trạng hình ảnh chập chờn, không rõ nét, bị nhiễu, loạn màu sắc… thậm chí là không thể ghi hình.