Thanh Hóa: Một bệnh nhân nhiễm Whitmore đã tử vong và những khuyến cáo cần biết để phòng bệnh

Trao đổi qua điện thoại, ông Lê Anh Cường, Chủ tịch phường Mai Lâm (THị xã Nghi Sơn, Thanh Hóa xác nhận: cháu Tr.M.N, sinh 2007, có hộ khẩu thường trú tại phường Mai Lâm bị nhiễm là bệnh nhân bị nhiễm Whitmore đang được điều trị tại bệnh viện Nhi Trung ương đã tử vong và được gia đình đưa về lo hậu sự tại quê nhà.

Được biết, bệnh nhân Tr. M. Nh, giới tính nam, sinh năm 2007, có địa chỉ tại xã Mai Lâm (thị xã Nghi Sơn). Trước đó, bệnh nhân được chuyển đến từ Bệnh viện Nhi Thanh Hóa với chẩn đoán theo dõi viêm cơ tim cấp/suy đa tạng, shock nhiễm khuẩn. Bệnh khởi phát 4 ngày với biểu hiện sốt cao liên tục, ho, chảy mũi, nổi ban sẩn từng mảng, kèm theo đau tức ngực bên phải, đau bụng, trẻ được khám và chẩn đoán viêm họng và điều trị 2 ngày tại Bệnh viện Đa khoa Hợp Lực, bệnh diễn biến nặng lên, bệnh nhân khó thở, huyết áp giảm, được chuyển đến Bệnh viện Nhi Thanh Hóa. Trẻ được cấp cứu đặt nội khí quản, thở máy, dùng thuốc vận mạch và kháng sinh, ngày thứ 2 tình trạng bệnh không cải thiện, được chuyển đến bệnh viện Nhi Trung ương tiếp tục điều trị. Tiền sử bệnh, trẻ là con lần 1, đã mắc COVID-19 cách đây 5 tháng, ngoài dị ứng hải sản, trẻ không có biểu hiện bệnh gì khác. Nhà có 1 em trai, có 5 người sống cùng nhà; khu vực sống xung quanh có nhiều đất vườn, nhà sát chân đồi. 2 ngày trước khi khởi phát, trẻ đi học về và có bị dầm nước mưa. Gia đình và người xung quanh chưa có ai biểu hiện bệnh giống như trẻ. Trẻ đến Bệnh viện Nhi Trung ương vào ngày thứ 12 sau khi khởi phát trong tình trạng nặng; phổi tổn thương, suy hô hấp, vẫn còn ban sẩn xuất huyết ở 2 bàn tay, trẻ tiếp tục được thở máy, duy trì vận mạch, sử dụng IVIG, tiến hành lọc máu, xét nghiệm tìm căn nguyên. Mẫu cấy máu ngay từ khi vào viện đã phát hiện ra trực khuẩn gram âm Burkholderia pseudomallei vào ngày 3-11-2022. Chẩn đoán bệnh của trẻ: Shock nhiễm khuẩn/suy đa tạng/Whitmore.

Tại bệnh viện Nhi trung ương, bệnh nhân cũng đã được tiến hành phẫu thuật, nhưng không qua khỏi. Bệnh nhân đã tử vong trong tình trạng suy đa tạng, hoại tử ruột.

 

Hiện tại, Thanh Hóa còn một bệnh nhân là bé trai 10 tuổi, mắc Whitmore đang được điều trị tại bệnh viện Nhi trung ương. Cụ thể, bệnh nhân L. Ng. Q (sinh năm 2012), có địa chỉ thường trú tại Yên Mỹ, Nông cống, diễn biến 3 tháng, khởi đầu với biểu hiện sốt, sưng đỏ vùng mang tai 5 ngày, được chẩn đoán viêm tuyến nước bọt mang tai phải và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa huyện Nông Cống 20 ngày không đỡ. Sau đó trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Thanh Hóa chẩn đoán áp xe má phải được chích áp xe và điều trị nội trú 20 ngày; trẻ ra viện tiếp tục điều trị nội trú 7 ngày. Tuy nhiên, sau thời gian điều trị dài, vùng má phải tổn thương vẫn còn viêm và rỉ dịch mủ, đồng thời xuất hiện thêm cục to đau sau tai nên chuyển Bệnh viện Nhi Trung ương khám và điều trị tiếp vào ngày 1-11-2022. Tiền sử bệnh, trẻ là con lần 1, khỏe mạnh; gia đình có 4 người và xung quanh gia đình chưa phát hiện được ai có biểu hiện bệnh giống như trẻ. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ được chích rạch khối áp xe, cấy dịch mủ từ khối áp xe và điều trị ngoại trú. Kết quả cấy dịch mủ ngày 1-11-2022 tại Bệnh viện Nhi Trung ương đã phát hiện ra trực khuẩn gram âm Burkholderia pseudomallei. Chẩn đoán áp xe phần mềm vùng trước tai phải/Whitmore.

Theo thông tin từ bệnh viện Nhi Tung ương, đến thời điển này, các tổn thương khu trú của bệnh nhân L.Ng.Q đã có khả năng kiểm soát dễ hơn.

Sau khi nhận được công văn của Bệnh viện Nhi Trung ương về việc thông báo ca bệnh Whitmore trên địa bàn tỉnh, Sở Y tế Thanh Hóa đã ban hành công văn gửi Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh; Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố; các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn về tăng cường phòng, chống bệnh Whitmore.

Để thực hiện tốt công tác phòng, chống bệnh Whitmore trên địa bàn tỉnh, Giám đốc Sở Y tế Thanh Hóa đề nghị Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân, cộng đồng chủ động phòng bệnh Whitmore với biện pháp dự phòng cơ bản nhất là che chắn tốt đường hô hấp trong môi trường khói bụi, tăng cường công tác vệ sinh cá nhân, vệ sinh lao động; hạn chế tiếp xúc với đất hoặc nước bùn, đặc biệt là nơi bị ô nhiễm nặng. Sử dụng các phương tiện bảo hộ lao động (giày, dép, găng tay...) đối với những người thường xuyên làm việc ngoài trời, tiếp xúc với đất và nước bẩn, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao. Khi có vết thương hở, vết loét hoặc vết bỏng cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có khả năng bị ô nhiễm. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì sử dụng băng chống thấm và cần được rửa sạch bảo đảm vệ sinh. Những người có bệnh mãn tính như tiểu đường, suy giảm miễn dịch... cần được chăm sóc, bảo vệ các tổn thương để ngăn ngừa nhiễm khuẩn. Khi có nghi ngờ nhiễm bệnh cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện, xét nghiệm xác định nhiễm vi khuẩn Whitmore để được điều trị kịp thời.

Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố tham mưu cho UBND huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống bệnh Whitmore trên địa bàn. Tăng cường giám sát dịch tại các bệnh viện theo phân cấp, kịp thời phát hiện những trường hợp mắc bệnh Whitmore để chủ động triển khai phòng, chống trong cộng đồng. Triển khai tuyên truyền về các biện pháp phòng chống Whitmore cho cộng đồng, đặc biệt là tại các khu vực đã ghi nhận ca bệnh, nội dung tuyên truyền cần chú trọng vào việc khuyến cáo người dân các biện pháp phòng, chống dịch.

Các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn thường xuyên tập huấn cho nhân viên y tế tham gia khám phát hiện, điều trị người bệnh mắc Whitmore; cập nhật phác đồ chẩn đoán và điều trị bệnh Whitmore theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Chuẩn bị đầy đủ các điều kiện và tổ chức tốt việc thu dung, khám, phân loại và điều trị bệnh Whitmore. Dự trù vật tư, hóa chất, thuốc thiết yếu phục vụ chẩn đoán và điều trị; tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người bệnh và người dân hiểu rõ đường lây truyền và biết cách phòng, chống bệnh Whitmore. Thực hiện tốt quy trình kỹ thuật chuyên môn, công tác kiểm soát nhiễm khuẩn và xử lý chất thải y tế, giám sát nhiễm khuẩn tại đơn vị, nhân viên y tế phải tuân thủ đúng hướng dẫn phòng ngừa chuẩn và phòng tránh lây chéo tại cơ sở y tế.

Thông tin chung về bệnh Whitmore:

Bệnh Whitmore (tên gọi khác là bệnh Melioidosis) là một bệnh nhiễm trùng ở người và động vật do vi khuẩn Burkholderia Pseudomalle gây ra. Bệnh lây sang người khi hít phải bụi bẩn hoặc nước mưa có chứa vi khuẩn hoặc qua vết trầy xước trên da khi tiếp xúc với nguồn nước bị ô nhiễm, chứa hóa chất, chất thải, nhiều nhất tại vùng ao hồ, đầm lầy, đồng ruộng. Bệnh có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, khó chẩn đoán và có thể tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, đặc biệt ở những người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch... Bệnh được điều trị bằng cách sử dụng các kháng sinh có nhạy cảm với các chủng B. pseudomallei và điều trị các triệu chứng, biến chứng kèm theo, đồng thời chăm sóc, điều dưỡng phục hồi sức khỏe cho người bệnh. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh Whitmore.

Khuyến cáo của Bộ Y tế:

Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động phòng bệnh Whitmore như sau: Bảo đảm vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đi làm ruộng, trước khi ăn. Thực hiện ăn chín, uống nước đun sôi để nguội, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; không giết mổ, ăn thịt động vật, gia súc, gia cầm bị ốm chết. Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với đất, nước bẩn, đặc biệt tại những nơi bị ô nhiễm nặng. Không tắm gội, bơi, ngụp lặn ở các ao, hồ, sông tại/gần nơi bị ô nhiễm. Sử dụng đồ bảo hộ lao động (giày, ủng, găng tay…) đối với những người thường xuyên việc ngoài trời, tiếp xúc với đất và nước bẩn. Khi có vết thương hở, vết loét hoặc vết bỏng cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có khả năng bị ô nhiễm. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì sử dụng băng chống thấm và cần được rửa sạch đảm bảo vệ sinh. Những người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễm dịch... cần được chăm sóc, bảo vệ các tổn thương để ngăn ngừa nhiễm khuẩn. Khi nghi ngờ nhiễm bệnh cần đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám phát hiện và điều trị kịp thời.

Lâm Ngọc