Chuyên gia chỉ ra cơ chế lây cúm A/H5N1 từ vật nuôi sang người

Mới đây, thông tin nam sinh 21 tuổi tại tỉnh Khánh Hoà tử vong do mắc cúm A/H5N1, nguyên nhân là do bẫy chim hoang dã gần nơi bệnh nhân sinh sống. Sự việc đang khiến nhiều người quan tâm và lo lắng trước nguy cơ lây nhiễm bệnh từ động vật hoang dã sang người. 

Trao đổi về vấn đề trên với PV Đời sống & Pháp luật, bà Hoàng Bích Thuỷ, Trưởng đại diện Hiệp hội bảo tồn Động vật hoang dã (WCS) tại Việt Nam cho biết, một số chủng virus Cúm A có khả năng gây bệnh trên người, động vật được biết đến phổ biến như: H5N1, H1N1, H3N2, H5N6, H7N9...  

Trong đó, Cúm A/H5N1 được biết đến là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm gây bệnh trên chim, gia cầm và một số loài động vật khác và có thể lây nhiễm cho con người, gây bệnh diễn biến nặng, tiến triển nhanh, không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường và có tỷ lệ tử vong cao.

"Con người có thể lây bệnh thông qua tiếp xúc trực tiếp với động vật bị nhiễm bệnh hoặc do chạm tay vào các bề mặt dính dịch nhầy, nước bọt hoặc phân động vật bị nhiễm bệnh rồi chạm lên mắt, mũi, miệng, hoặc hít phải giọt bắn, bụi trong không khí", bà Thuỷ cho hay.

Trưởng đại diện WCS cho biết thêm, rất khó để nhận biết được chim hoang hay động vật hoang đó mắc cúm  A, vì chúng đều không có biểu hiện triệu chứng trong khi gia cầm khi nhiễm virus có thể có các biểu hiện đặc trưng như kém ăn, sưng mí mắt, tím ở vùng mào, yếm, cẳng chân, khó thở, loạng choạng, ngã, triệu chứng hô hấp (chảy mũi, ho, hắt hơi...), vẹo cổ hoặc chết.

Cách phòng tránh cúmA/H5N1 từ ĐVHD

Chính vì thế, theo khuyến cáo của cơ quan y tế, thú y, đối với gia cầm nuôi, khi phát hiện gia cầm ốm, chết tuyệt đối không được giết mổ và sử dụng mà phải thông báo ngay cho chính quyền địa phương và đơn vị thú y trên địa bàn.

Do các loài chim hoang dã khi nhiễm virus cúm A thường không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng, chính vì vậy, cách tốt nhất để giảm thiểu nguy cơ lây bệnh là chúng ta cần hạn chế tiếp xúc, giết mổ, ăn các loại động vật hoang dã (ĐVHD) nói chung, đặc biệt là chim.

Trong trường hợp khi có biểu hiện cúm như sốt, ho, đau ngực, khó thở đặc biệt nếu có liên quan/tiếp xúc với gia cầm hoặc chim thì phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, 60%-80 các bệnh truyền nhiềm mới nổi ở trên người là có nguồn gốc từ động vật và khoảng 70% trong số đó là có nguồn gốc từ ĐVHD.

Trong khi đó, Việt Nam được biết đến là một điểm nóng trong chuỗi buôn bán trái pháp luật ĐVHD. Chuỗi cung ứng ĐVHD cho dù là hợp pháp và bất hợp pháp đều tiềm ẩn những nguy cơ lây truyền dịch bệnh giữa người và động vật.

Cụ thể, như việc săn bắt, buôn bán, vận chuyển, nuôi nhốt ĐVHD trong điều kiện chuồng nuôi chật hẹp, không đảm bảo vệ sinh, nuôi nhốt nhiều loài cùng với nhau bao gồm cả động vật ốm/bệnh và động vật khỏe mạnh, thực hành vệ sinh và an toàn sinh học kém như không sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân trong quá trình tiếp xúc, chăm sóc động vật, không đảm bảo các điều kiện, tiêu chuẩn vệ sinh trong quá trình chế biến ... sẽ tạo ra điều kiện cho ĐVHD đến gần với con người, tạo môi trường lý tưởng cho các mầm bệnh phát tán và lây lan từ ĐVHD sang người và ngược lại, tiềm ẩn nguy cơ gây bùng phát thành dịch bệnh và đại dịch.

"Hiện nay chúng tôi đang nỗ lực, phối hợp với các đối tác các cấp từ trung ương đến địa phương để thực hiện các hoạt động bảo vệ động vật hoang dã tại Việt Nam, WCS Việt Nam đã hỗ trợ xây dựng, nâng cao năng lực cho các cơ quan, đơn vị liên quan trong cả ngành thú y và y tế trong việc thực hiện giám sát dịch bệnh trên ĐVHD, bao gồm cả hoạt động tại thực địa và chẩn đoán trong phòng thí nghiệm để tìm kiếm, phát hiện các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm có nguy cơ lây truyền giữa người và động vật.

Đặc biệt, WCS đã hỗ trợ xây dựng, tăng cường phối hợp liên ngành thú y, y tế và kiểm lâm ở cấp địa phương trong triển khai hoạt động giám sát dịch bệnh trên ĐHVD. Cùng với đó là các hỗ trợ xây dựng, hoàn thiện, góp ý cho các văn pháp luật, quy định liên quan đến quản lý, bảo tồn ĐVHD và phòng chống dịch bệnh lây truyền giữa người và động vật. Từ đó, giúp các cá nhân, đơn vị liên quan được trang bị một số kiến thức, kỹ năng cần thiết để phòng, chống dịch bệnh đặc biệt là các bệnh truyền nhiễm mới/tái nổi trên ĐVHD, có nguy cơ lây truyền cho con người", bà Thuỷ nói.