Chứng khoán Việt tự tin vươn mình trên bản đồ thế giới

Hành trình 24 năm vươn mình

Trải qua 24 năm đi vào hoạt động, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc cùng với những chuyển mình ngày càng lớn mạnh của nền kinh tế đất nước. Khởi đầu với 2 mã cổ phiếu giao dịch là REE và SAM, với mức vốn hóa chỉ vỏn vẹn gần 1,25 tỷ đồng (chiếm 0,28% GDP), nay đã có hơn 1.600 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch.

Đến cuối năm 2024, tổng giá trị vốn hóa thị trường đã lên đến hơn 7 triệu tỷ đồng (chiếm 69% tổng GDP). Trong đó, có đến 49 doanh nghiệp tỷ USD cùng hàng trăm cái tên có vốn hóa trên 10.000 tỷ đồng.

Số lượng nhà đầu tư đã tăng từ 3.000 tài khoản vào năm 2000 lên hơn 9 triệu tài khoản vào cuối năm 2024, tương đương 9% dân số.

Chia sẻ về hành trình phát triển trong suốt 24 năm qua, ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho hay, dù thời gian hình thành và phát triển chỉ bằng 1/4 so với các nước trong khu vực như Philippines, Thái Lan, và Malaysia, nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được những bước tiến vượt bậc và hiện có quy mô đáng kể.

Theo ông Hải, nếu so sánh theo vốn hóa thị trường toàn cầu, Việt Nam xếp hạng 34 hoặc 35, không hề thấp.

Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Trong 24 năm qua, thị trường chứng khoán đã thúc đẩy mạnh mẽ công tác cổ phần hóa và nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp Nhà nước. Nhờ thị trường chứng khoán, nhiều doanh nghiệp đã mở rộng sản xuất, kinh doanh, đem lại giá trị lớn cho nhà đầu tư và Nhà nước.

“Sự hiện diện của nhiều tập đoàn tư nhân lớn trên thị trường chứng khoán cũng là minh chứng rõ ràng cho tầm quan trọng của thị trường này. Nếu không có thị trường chứng khoán, nhiều tập đoàn lớn hiện nay khó có thể phát triển chỉ dựa vào năng lực nội tại và nguồn vốn ngân hàng”, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhận định.

Là một nhà đầu tư cá nhân đã gắn bó với thị trường chứng khoán ngay từ những ngày đầu tiên, cho tới khi trở thành chuyên gia trong ngành, ông Phan Dũng Khánh - Giám đốc tư vấn đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank cho rằng, thị trường đã chuẩn bị bước sang 25 năm, trải qua một phần tư thế kỷ đã có rất nhiều bước tiến mới.

Thị trường đã phản ánh được xu hướng của nền kinh tế, đây cũng là một kênh huy động vốn hiệu quả cho các doanh nghiệp, bên cạnh ngân hàng.

Dù vậy, thị trường cũng có không ít biến động. Trong đó chủ yếu là việc nhà đầu tư nước ngoài bán ròng lịch sử trong năm 2024. Tuy nhiên, vốn trên thị trường chứng khoán là vốn đầu tư gián tiếp, trong khi vốn đầu tư trực tiếp vào Việt Nam là FDI vẫn đang ghi nhận tăng trưởng.

Công nghệ và AI mở cơ hội mới cho thị trường

Dù thị trường chứng khoán ngày càng phát triển, nhưng VN-Index đã có rất nhiều lần thử thách tại ngưỡng 1.300 điểm và chỉ đứng trên ngưỡng này khoảng 5 phút. Trong khi đó, cổ phiếu FPT lại ngược chiều thăng hoa trong năm qua. Chỉ trong năm 2024, cổ phiếu này đã có gần 40 lập đỉnh lịch sử. Theo ông Khánh, điều này minh chứng cho việc xu hướng của thế giới hiện nay tập trung rất nhiều vào những nhóm cổ phiếu công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn.

Chuyên gia này chỉ ra thực trạng, hiện nay ngoại trừ FPT và một số công ty liên quan tập trung thuần vào AI, thì các doanh nghiệp khác gần như không có trên thị trường. Chính vì vậy, chúng ta cần phải thúc đẩy những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ, trí tuệ nhân tạo. Từ đó, giúp những doanh nghiệp này niêm yết lên thị trường, chứng khoán Việt Nam nhờ đó cũng đa dạng hàng hóa.

Thực tế, Việt Nam hiện có nhiều tiềm năng và điều kiện thuận lợi để phát triển ngành công nghệ nói chung và bán dẫn nói riêng. Hơn nữa, Việt Nam đang củng cố nội lực để trở thành trung tâm sản xuất chip của thế giới.

“Dĩ nhiên nhóm tài chính rất quan trọng, nhưng tỉ trọng của nhóm này đang quá lớn. Trong khi xu thế của thế giới cả hiện tại và tương lai đều sẽ tập trung vào công nghệ”, ông Khánh nhận định.

Ông Phan Dũng Khánh - Giám đốc tư vấn đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank.

Đồng quan điểm, bà Hồ Thúy Ái - Phó Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Phú Hưng cho biết, kể từ cuối năm 2023, mức tăng trên thị trường chứng khoán toàn cầu chủ yếu tập trung vào các cổ phiếu liên quan đến AI.

Khi nguồn vốn toàn cầu săn đón các cổ phiếu liên quan đến AI, thị trường chứng khoán Việt Nam tự nhiên tương đối trầm lắng vì các công ty niêm yết của Việt Nam không có các cổ phiếu hưởng lợi.

Bà Hồ Thuý Ái đánh giá, mặc dù tăng trưởng kinh tế của Việt Nam các năm vừa qua tốt hơn nhiều nước nước khác, nhưng thị trường chứng khoán lại chưa thể tạo ra lợi nhuận vượt trội.

“Hệ quả này đến từ sự không nhất quán giữa thị trường chứng khoán và phân bổ các ngành kinh tế. Các nhà đầu tư nước ngoài lạc quan rằng nền kinh tế Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ việc gia tăng sản xuất, xuất khẩu mạnh và sức tiêu dùng. Tuy nhiên, 3 ngành chính là tài chính, bất động sản và tiêu dùng chiếm 3/4 cổ phiếu của Việt Nam. Các cổ phiếu phần mềm chỉ chiếm chưa đến 4%. Chính vì vậy, thị trường thiếu đi các mục tiêu đầu tư có liên quan”, bà Hồ Thuý Ái đánh giá.

Đổi mới và phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới

Nhìn về tương lai, bà Hồ Thúy Ái tin rằng thị trường chứng khoán Việt Nam có thể duy trì tốc độ tăng trưởng ngay cả khi không có vốn nước ngoài. Điều này được chứng minh bằng lợi nhuận tích cực trong 2 năm qua trong khi nhà đầu tư nước ngoài liên tục bán ròng.

Dù chưa thực sự đẩy mạnh công nghệ, nhưng đây cũng là lợi thế của Việt Nam khi thị trường không có hiện tượng bong bóng do AI gây ra như ở một số nước khác. Chuyên gia này dự báo sẽ có một cuộc siết chặt vốn toàn cầu khi bong bóng AI vỡ, khi đó Việt Nam với các ưu thế riêng sẽ vượt trội hơn các thị trường khác vào thời điểm đó.

Trong bối cảnh cánh cửa nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng rộng mở, bà Ái cho rằng Việt Nam cần chú trọng đến một số vấn đề như tăng cường phát triển hạ tầng thị trường, cải thiện môi trường đầu tư, thực hiện nhiều đợt IPO hơn để tăng tính đa dạng của thị trường, giúp thu hút thêm nhiều doanh nghiệp sản xuất, công nghệ niêm yết, từ đó gia tăng sự hấp dẫn đầu tư.

Còn Giám đốc tư vấn đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank Phan Dũng Khánh nhận định, thách thức lớn trong thời gian tới đó là làm sao để khuyến khích những doanh nghiệp công nghệ, trí tuệ nhân tạo của Việt Nam phát triển, cùng với đó là việc ứng dụng chuyển đổi số vào những doanh nghiệp truyền thống. Điều này sẽ mở ra cơ hội tăng trưởng tích cực cho các doanh nghiệp công nghệ ở Việt Nam trong vai trò là nhà sản xuất, gia công, lắp ráp và thử nghiệm.

Nhờ đó sẽ góp phần tăng chất lượng hàng hóa trong thị trường chứng khoán, cũng như tập trung vào xu hướng phát triển của thế giới. “Tôi nghĩ rằng, doanh nghiệp không thể nào đứng ngoài cuộc chơi công nghệ được”, ông Khánh nói.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi mà sự hội nhập quốc tế, công nghệ tiên tiến, và những cải cách mạnh mẽ từ Chính phủ đang tạo ra một môi trường đầy cơ hội cho các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng cũng đi kèm nhiều thách thức cần phải vượt qua. Nếu các yếu tố kể trên được khai thác hiệu quả và bền vững, ông Khánh tin rằng thị trường chứng khoán Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục vươn mình trở thành một trong những thị trường chứng khoán đáng chú ý trong khu vực và trên thế giới.

Trong kỷ nguyên vươn mình, thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ tập trung vào tăng trưởng ngắn hạn, mà còn phải chú trọng đến sự phát triển bền vững. Các công ty niêm yết ngày càng phải tuân thủ quy định của thị trường, điều này thúc đẩy sự minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động kinh doanh.

“Thị trường chứng khoán Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục vươn mình trở thành một trong những thị trường chứng khoán đáng chú ý trong khu vực và trên thế giới”, ông Phan Dũng Khánh - Giám đốc tư vấn đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank.