Đột ngột khó thở cảnh giác với kén khí phổi

Tràn khí màng phổi do kén khí vỡ 

Bệnh nhân Nguyễn Sơn Th., 70 tuổi, nhập viện trong tình trạng tràn khí màng phổi trái do kén khí vỡ và đã được đặt dẫn lưu màng phổi.

Trước đó, người bệnh đột ngột lên cơn khó thở và được cấp cứu đặt dẫn lưu màng phổi tại một cơ sở y tế địa phương. Sau 5 ngày điều trị nhưng vẫn không hết xì khí, người bệnh được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam.

Tại đây, bệnh nhân được tiếp tục theo dõi tại Khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, tập thở, làm xét nghiệm tiền phẫu và chuẩn bị phẫu thuật chương trình nhằm xử trí nguyên nhân gây tràn khí màng phổi với tình trạng rò khí liên tục.

Qua thăm khám, bác sĩ phát hiện người bệnh đang trong đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và được điều trị phối hợp theo phác đồ. Tình trạng này gây khó khăn cho cả quá trình phẫu thuật và điều trị hậu phẫu.

Kết quả chụp cắt lớp vi tính cho thấy nhiều kén khí phổi kích thước lớn trên nền bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và khí phế thủng. Ngoài ra, bên phổi còn lại cũng có kén khí lớn, làm tăng nguy cơ vỡ trong quá trình gây mê.

Đây là trường hợp bệnh lý phức tạp, bệnh nền nhiều, tiềm ẩn nguy cơ cao trong và sau phẫu thuật. Người bệnh được hội chẩn liên khoa, xây dựng kế hoạch can thiệp và phương án dự phòng các tình huống xấu.

Trước phẫu thuật, bệnh nhân được tập phục hồi chức năng phổi để tăng dung tích hô hấp, hỗ trợ quá trình mổ và hồi phục.

Ca phẫu thuật được tiến hành bằng phương pháp nội soi lồng ngực hỗ trợ với đường mổ nhỏ (VATS – Video Assisted Thoracic Surgery). Trong mổ, các kén khí lớn được cắt bỏ bằng máy cắt khâu tự động (Stapler), bao gồm cả kén khí đang xì. Bác sĩ quan sát thấy nhu mô phổi còn lại bị khí phế thủng, đổi màu, kèm nhiều kén khí nhỏ trên bề mặt, nên đã bóc màng phổi làm dính chủ động để phòng tái phát.

Sau 5 ngày điều trị, bệnh nhân vẫn còn rò khí dẫn lưu do vỡ các kén khí nhỏ, vì vậy được bơm làm dính bằng thuốc. Sau 3 ngày chăm sóc và theo dõi, người bệnh hết rò khí, ống dẫn lưu được rút. Chụp cắt lớp vi tính lần hai cho kết quả tốt.

Người bệnh xuất viện sau 7 ngày, tái khám sau đó một tuần cho kết quả khả quan. Bệnh nhân được tư vấn chăm sóc tại nhà và theo dõi định kỳ tại cơ sở y tế địa phương.

Bệnh lý kén khí phổi có nguy hiểm không?

Phổi là một cấu trúc thuộc cơ quan hô hấp nằm trong lồng ngực. Cũng như trái tim trong cơ thể, phổi là cơ quan hoạt động liên tục, không dừng nghỉ ở mọi thời điểm, trong mọi điều kiện, tương tác với nhiều nguy cơ, đặc biệt là môi trường, cho nên phổi luôn phải đối diện với nhiều tác động tiêu cực và mắc các bệnh lý nguy hiểm, trong đó có bệnh tràn khí màng phổi do kén khí vỡ.

Kén khí phổi là một căn bệnh ngày càng phổ biến với độ tuổi ngày càng trẻ hoá, bệnh kén khí phổi được biết là sự dãn nở bất thường của các "khoảng khí" tận cùng của các tiểu phế quản, gây nên với sự tích tụ khí ở bề mặt hoặc bên trong nhu mô phổi và hình thành nên các túi chứa khí, hay còn gọi là kén khí.

Các kén khí này tùy theo kích thước mà ảnh hưởng đến dung tích hô hấp của con người, kén càng lớn thì dung tích hô hấp càng bị thu nhỏ lại. Khi kén khí vỡ sẽ gây tràn khí màng phổi, đây là một biến chứng nguy hiểm, nếu không được xử trí đúng cách và kịp thời thì sẽ gây suy hô hấp và có thể dẫn đến tử vong.

Nguyên nhân thường gặp của kén khí phổi

• Hút thuốc lá: là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh khí phế thũng và hình thành kén khí. Kể cả những người hút thuốc lá thụ động.
• Nhiễm trùng hô hấp dưới: do lao, do áp xe, do hoặc nhiễm trùng tái đi tái lại gây hủy hoại các tiểu phế quản tận gây giãn và ứ khí.
• Hen phế quản: phế quản bị co thắt, chít hẹp, phù nề, tăng xuất tiết, phế nang bị căng phồng. Những biến đổi này lâu dần có thể hình thành kén khí phổi.
• Ô nhiễm môi trường: đây là các loại bụi từ môi trường ô nhiễm, có thể là môi trường làm việc. Thường gặp là bụi silic, bụi than, các loại bụi này sẽ làm tổn thương phế quản, phế nang, gây chít hẹp...và dần dần hình thành kén khí phổi.

Phòng bệnh kén khí phổi

• Nói không với thuốc lá;
• Điều trị triệt để và kiểm soát tốt các bệnh lý phế quản phổi (viêm phổi, hen …);
• Cải thiện môi trường sống và làm việc;
• Rèn luyện thể dục hợp lý, đều đặn, ăn uống đủ dưỡng chất để không ngừng nâng cao và duy trì thể trạng tốt.

Tóm lại: Bệnh lý kén khí phổi là một bệnh đường hô hấp khá phổ biến, nhất là thời gian gần đây môi trường sống ngày càng bị ô nhiễm. Vì thế việc hiểu biết và quan tâm phòng tránh bệnh lý này trở nên vô cùng cần thiết đối với tất cả chúng ta. Do vậy, khi có biểu hiện bất thường cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và xử trí đúng.