Vừa qua, tòa soạn Đời sống và Pháp luật nhận được đơn thư phản ánh của bà Lê Thị Khuyên (SN 1973, trú tại ngõ Đồng Diễn, thôn An Dương, xã An Đồng, huyện An Dương, TP. Hải Phòng) về việc cả năm qua, khi bà Khuyên thực hiệnthủ tục hành chính để xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với các thửa đang sinh sống nhưng bị cán bộ phụ trách từ chối cấp bìa…trái luật.
Bị từ chối cấp bìa đỏ chỉ vì chữ “quy hoạch”
Bà Lê Thị Khuyên cho biết: “Tôi làm thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho thửa đất số 578, tờ bản đồ số 15, tại địa chỉ xã An Đồng từ năm 2021 đến nay chưa thể xong. Trải qua rất nhiều các yêu cầu về văn bản, giấy tờ, hồ sơ của tôi đã được nộp vào hệ thống 1 cửa và chờ đợi xử lý tiếp. Gần đây nhất, văn bản số 01/TNMT do ông Phạm Ngọc Thắng (Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện An Dương) ký ngày 02/1/2024 về việc trả hồ sơ của thửa đất trên do không phù hợp với quy hoạch, không đủ điều kiện công nhận quyền sử dụng đất”.
Do không đồng ý với quan điểm xử lý của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện An Dương, bà Khuyên đã gửi đơn khiếu nại nhiều nơi nhưng không được giải quyết. Cũng theo bà Khuyên, việc Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện An Dương áp dụng Quy định tại khoản 3, Điều 22, Nghị định 43/2014 ngày 15/5/2014 của Chính phủ là không phù hợp. Theo đó, nội dung Khoản 3, Điều 22 quy định về xử lý các trường hợp hộ dân có vi phạm trong trường hợp lấn chiếm đất chưa sử dụng hoặc tự ý chuyển mục đích sử dụng đất thuộc trường hợp phải xin phép theo quy định của pháp luật về đất đai mà chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Bà Khuyên khẳng định, “Quyết định của ông Thắng nêu trên là thiếu cơ sở pháp lý, vận dụng các căn cứ, điều khoản Luật đất đai chưa chuẩn xác, gây hậu quả nghiêm trọng là quyền sử dụng đất hợp pháp của tôi bị hạn chế, không thể định đoạt đối với tài sản của mình”.
Lý giải về các điều kiện về thửa đất của mình, bà Khuyên đã nêu: “Việc xác định người sử dụng đất có hay không vi phạm pháp luật đất đai cần căn cứ vào thời điểm xảy ra hành vi, quy định của pháp luật tại thời điểm xảy ra hành vi và hồ sơ, giấy tờ mà địa phương quản lý, hiện trạng đang sử dụng đất để xác định. Báo cáo nguồn gốc sử dụng đất do UBND xã An Đồng ban hành đã xác nhận, thửa đất của tôi có nguồn gốc là đất được ông Nguyễn Tiến Dũng, chủ sử dụng đất cũ, đã tự khai hoang làm nhà ở từ năm 1990. Thời điểm năm 1990 bị chi phối bởi luật đất đai năm 1987. Tại Điều 2, Luật đất đai năm 1987, hành vi “khai hoang” được Nhà nước khuyến khích người dân thực hiện, do đó việc chủ sử dụng đất là ông Dũng đã làm nhà ở trên diện tích đất khai hoang là không vi phạm luật đất đai năm 1987. Trong suốt quá trình sử dụng đất, các chủ sử dụng đất là chúng tôi chưa từng bị lập biên bản về sai phạm đất đai thì tại sao lại có thể xác định tôi thuộc trường hợp vi phạm đất đai. Ngay tại Báo cáo nguồn gốc của UBND xã An Đồng là cơ sở pháp lý chắc chắn nhất trong thủ tục cấp giấy chứng nhận cũng không nói tôi thuộc trường hợp vi phạm luật đất đai”.
Xét các tiêu chí, điều kiện, thời điểm sử dụng đất, thửa đất bà Khuyên đang sử dụng phải được áp dụng theo Khoản 1, Điều 20, Nghị định 43/2014 ngày 15/5/2014 của Chính phủ. Đặc biệt, trong điều khoản của nghị định này nêu rõ, “Việc sử dụng đất tại thời điểm nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, …. hoặc không phù hợp với quy hoạch nhưng đã sử dụng đất từ trước thời điểm phê duyệt quy hoạch hoặc sử dụng đất tại nơi chưa có quy hoạch thì được công nhận quyền sử dụng đất”. Do đó, khiếu nại của bà Khuyên về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là có căn cứ, nhưng vì lý do gì chưa được giải quyết là câu chuyện khó hiểu.
Và hiện tại. Luật đất đai 2024 đã có hiệu lực và được áp dụng vào đời sống. Theo Nghị định 123 quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai theo Luật đất đai 2024, tại Khoản 4 Điều 3 quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đã xác định: ‘Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 mà chưa có văn bản xử lý vi phạm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước ngày Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành thì không xử lý theo quy định tại Nghị định này.”. Tức là với trường hợp thời điểm sử dụng đất của hộ bà Lê Thị Khuyên đã được UBND xã xác nhận là sử dụng trước ngày 15/10/1993, không có văn bản xử lý vi phạm của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thì không thuộc trường hợp đất ở có vi phạm Luật đất đai. Căn cứ các điều khoản Luật đất đai 2024, hộ dân này phải được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, khi quy hoạch hoặc dự án tại khu vực này chưa có trong kế hoạch sử dụng đất của cấp huyện, chưa có Thông báo thu hồi đất.
Lãnh đạo huyện “quên” giải quyết khiếu nại, mặc kệ Luật!
Vào ngày 15/1/2024, bà Khuyên gửi đơn khiếu nại văn bản nêu trên do Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện An Dương ban hành. Tại điều 28 Luật Khiếu nại quy định, thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu không quá 30 ngày, đối với vụ việc phức tạp thì thời gian giải quyết có thể kéo dài nhưng không quá 45 ngày, kể từ ngày thụ lý. Nhưng trên thực tế, từ khi bà Khuyên gửi đơn khiếu nại lần 1, ông Chủ tịch UBND huyện An Dương chưa giải quyết đơn khiếu nại theo đúng Luật, chưa ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại để trả lời cho hộ dân.
Gần đây nhất, bà Khuyên tiếp tục có đơn đề nghị ông Chủ tịch UBND huyện An Dương giải quyết khiếu nại lần 1. Và theo văn bản chỉ đạo của tân Chủ tịch UBND huyện An Dương, các phòng ban chuyên môn dưới sự chủ trì của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện An Dương sẽ phải tham mưu để UBND huyện ra Quyết định giải quyết khiếu nai lần 1, nhưng thời gian dù theo quy định đã quá hạn gần 1 năm thì nay tiếp tục bị chậm trễ them 1 tháng nữa. Và đó là câu chuyện trên văn bản, giấy tờ, còn thực tế vụ việc có được giải quyết hay không là câu chuyện hồi sau mới rõ.
Chúng tôi sẽ tiếp tục phản ánh trong bài viết tiếp theo.
