1. Tác dụng của chó đẻ răng cưa
Chó đẻ răng cưa (còn gọi là diệp hạ châu - nghĩa là "những hạt ngọc ở dưới lá"). Đây chính là dấu hiệu đặc trưng của cây chó đẻ răng cưa. Ở khắp các vùng miền trên nước ta, không khó để tìm thấy chó đẻ răng cưa. Cây thường được người dân dùng tươi hoặc khô với nhiều tác dụng quý cho sức khỏe.
Nhiều nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra các thành phần hóa học của chó đẻ răng cưa, nổi bật phải kể đến các lignan là thành phần đặc trưng có hoạt tính sinh học cao như phyllanthin, hypophyllanthin, nirtetralin, phyltetralin, niranthin.
Ngoài ra trong chó đẻ răng cưa còn có nhiều loại tannins, flavonoid, phenolic acid và các acid hữu cơ, các terpenoids, alkaloid… Nhờ các thành phần này, chó đẻ răng cưa có nhiều tác dụng với sức khỏe như:
-
Bảo vệ gan, chống xơ gan.
-
Chống viêm và chống oxy hóa.
-
Cải thiện tình trạng kháng insulin, làm giảm đường máu.
-
Giảm cholesterol, triglycerides, LDL-cholesterol, tăng HDL.
-
Giảm acid uric máu, kháng gout.
-
Tác dụng chống ung thư, hỗ trợ điều trị ung thư.
Đặc điểm nhận diện chó đẻ răng cưa chính là những hạt ngọc ở dưới lá.
Chó đẻ răng cưa cũng là một vị thuốc được ghi chép trong nhiều tài liệu Đông y. Đây là thảo dược có vị đắng, tính lạnh, đi vào các kinh can, đởm, tỳ, có các tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, giải độc, tán kết.
Trong Đông y, cây này được sử dụng trong điều trị các chứng hoàng đản thấp nhiệt, viêm gan, vàng da, men gan cao; tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu đỏ đục, sỏi niệu đạo, viêm bàng quang; mụn nhọt, rôm sảy, viêm da, mẩn ngứa; hỗ trợ trị sỏi thận, sỏi mật, tích tụ ở can đởm.
2. Một số cách phối hợp chó đẻ răng cưa chữa bệnh
Chó đẻ răng cưa, cam thảo
Cách dùng: Chó đẻ răng cưa khô 10 - 15g, cam thảo 2 - 3 g; sắc hoặc hãm 2 lần, uống thay trà trong ngày.
Công dụng: Thanh can giải độc, điều hòa tỳ vị; dùng tốt cho người nóng gan, hay nổi mụn, miệng đắng, tiểu vàng.
Chó đẻ răng cưa, nhân trần, râu ngô
Cách dùng: Chó đẻ răng cưa 12g, nhân trần 12g, râu ngô 10g; hãm như trà, chia 2 - 3 lần uống trong ngày.
Công dụng: Lợi mật, thanh thấp nhiệt, hỗ trợ gan mật, dùng cho người hay uống rượu, nóng gan, vàng da nhẹ, tiểu ít, vàng. Tuy nhiên, người huyết áp thấp, tỳ hàn không nên dùng thường xuyên.
Chó đẻ răng cưa, cúc hoa, hạ khô thảo
Cách dùng: Chó đẻ răng cưa 10g, cúc hoa 8g, hạ khô thảo 8g; hãm như trà, uống buổi chiều - tối.
Công dụng: Thanh can, minh mục, thích hợp cho người mắt mỏi, đầu nặng, huyết áp cao, hay thức khuya.
3. Lưu ý khi sử dụng chó đẻ răng cưa
Không nên dùng kéo dài: Dùng liên tục trên 2–4 tuần có thể ảnh hưởng chức năng gan, thận do hoạt chất có tác dụng mạnh lên hệ enzym gan.
Không dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú: Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy chó đẻ răng cưa có khả năng gây co bóp tử cung.
Thận trọng khi dùng cho người tỳ vị hư hàn: Chó đẻ răng cưa có tính lạnh, nên người tỳ vị hư hàn, ăn uống kém, dễ đầy bụng, tiêu chảy mạn không nên dùng hoặc phải dùng rất thận trọng.
Thận trọng với người đang dùng thuốc tây: Chó đẻ răng cưa có thể làm thay đổi chuyển hóa thuốc qua cytochrome P450 (đặc biệt là thuốc điều trị viêm gan, tiểu đường, huyết áp).
Có thể gây hạ đường huyết và hạ huyết áp: Cần cẩn trọng nếu đang dùng thuốc có tác dụng tương tự. Liều cao hoặc dùng sai cách có thể gây tiêu chảy, mệt mỏi, buồn nôn.
