Ở núi rừng Tây Bắc, có một loại quả dại nghe tên rất độc lạ, vốn xưa kia chỉ mọc đầy trong rừng mà ít ai để ý nay thành đặc sản ở thành phố. Quả dại có giá khá đắt đỏ nhắc đến ở đây là mắc kham.
Cây mắc kham mọc ở các đồi trọc, bãi hoang, trong rừng, quanh nương rẫy cao; cây cao khoảng từ 5 - 7 m, lá nhỏ xếp sít nhau thành 2 dãy; hoa màu vàng mọc thành tán ở nách. Quả to bằng ngón tay, chín vào khoảng tháng 8 - 9 hằng năm, có vị chua ngọt chát, tính mát. Quả, lá và rễ cây là những bộ phận được sử dụng làm thuốc.
Quả mắc kham có tên khoa học là Phyllanthus Emblica (hay Emblica officinalis), tiếng Anh gọi là quả Amla (hoặc Indian Gooseberry). Đây là một loại thực vật có quả ăn được thuộc họ Diệp Hạ Châu. Quả mắc kham có hình tròn, vỏ mọng, có hạt, có màu xanh, khi chín hơi vàng nhạt. Quả có vị hơi chua và đắng nhẹ.
Cây mắc kham mọc hoang dại, thường thấy ở những triền núi Tây Bắc nhiều ánh sáng. Loài cây này ưa đất khô ráo, thoáng đãng, khi trưởng thành cho quả mọng sai trĩu trịt. Thông thường quả có hình cầu nhỏ, lúc non màu xanh, khi chín ngả vàng, nhìn khá bắt mắt.
Vào mùa hè, mắc kham chín rộ, trở thành thức quả đặc trưng gắn liền với núi rừng nơi đây.
Điều khiến mắc kham được yêu thích chính là vị chua – chát – ngọt – mặn đan xen. Khi mới ăn, người ta thấy chua chát nơi đầu lưỡi, nhưng sau đó lại ngọt hậu, tạo cảm giác thích thú khó quên.
Tuy là quả dại nhưng mắc kham không chỉ ngon miệng mà còn giàu dinh dưỡng. Hàm lượng vitamin C trong 100g mắc kham lên tới 921mg, cao gấp gần 20 lần so với cam (chỉ khoảng 53mg/100g). Đây cũng là lý do mắc kham được coi như một loại "thần dược" tự nhiên từ núi rừng.
Mắc kham có thể làm thành siro giải khát mùa hè, ngâm rượu, làm mứt, ô mai, nước ép, bột mắc kham...
Thứ quả này được bán ở thành phố với giá từ 50.000 đồng/kg. Riêng bột me rừng được rao bán với giá gần 160.000 đồng/200gr, tức là hơn nửa triệu đồng/kg, theo Arttimes.
Theo Y học cổ truyền Ấn Độ thì toàn bộ cây- bao gồm quả, lá và hạt mắc kham đều có giá trị chữa bệnh.
- Chống lão hóa: Do hàm lượng vitamin C cao lý tưởng nên quả mắc kham có nhiều lợi ích chống lão hóa đầy hứa hẹn. Vitamin C là một chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa các tổn thương tế bào và giúp làm chậm quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể.
- Tốt cho tóc: Một số bằng chứng cho thấy chiết xuất quả mắc kham có thể thúc đẩy sự phát triển tóc và ức chế một loại enzyme gây rụng tóc.
- Rất tốt cho thị lực: Nghiên cứu trong ống nghiệm đã chỉ ra rằng, chiết xuất quả mắc kham có thể giúp bảo vệ và chống lại bệnh thoái hóa điểm vàng có liên quan tới tuổi tác bằng cách cải thiện sức khỏe ty thể của tế bào mắt.
Mỹ đánh giá "rau tốt nhất thế giới", hóa ra là rau quen thuộc mọc bờ rào ở Việt NamĐỌC NGAY
- Tốt cho sức khỏe tim mạch: Một trong những công dụng phổ biến nhất của quả mắc kham là tăng cường sức khỏe tim mạch.
- Tăng cường sức khỏe miễn dịch: Loại quả này giàu vitamin C chiếm 600 - 800% giá trị vitamin C cần hàng ngày (DV) đem đến nhiều tác dụng đối với hệ miễn dịch như giảm tổn thương tế bào và viêm nhiễm, đặc biệt tình trạng viêm mãn tính có liên quan tới việc tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường type 2, bệnh tim hay các rối loạn tự miễn dịch.
- Ung thư: Báo Phụ Nữ Việt Nam dẫn nguồn Healthline, trong các nghiên cứu ống nghiệm và trên động vật thì chiết xuất từ quả mắc kham cho thấy có thể hỗ trợ tiêu diệt một số loại tế bào ung thư bao gồm ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư buồn trứng và ung thư phổi.
Đáng chú ý, ở Ấn Độ, nước lên men của quả mắc kham có thể được dùng như thuốc trị vàng da, khó tiêu hay trị ho. Ở Thái Lan, chiết xuất quả mắc kham cũng được lấy để sản xuất thuốc long đờm, thuốc lợi niệu, tiêu chảy,...
