Một phần Quyết định cấm thầu số 148/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thanh Hóa ngày 09/01/2024 về việc cấm tham gia hoạt động đấu thầu đối với Công ty Cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan.
Gian lận nhưng vẫn trúng thầu
Cụ thể, theo đề nghị của Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa tại Công văn số 488/SVHTTDL-KHTC ngày 09/02/2023 xét thấy, kê khai E-HSĐXKT của Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan thuộc liên danh Kiến trúc cảnh quan là không trung thực, vi phạm quy định tại Điểm a, c, Khoản 4, Điều 122, Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 là chính xác. Đến ngày 08/7/2023, Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa lại có tờ trình số 3344/TT-SVHTTDL gửi UBND tỉnh Thanh Hóa về việc Ban hành Quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu đối với toàn bộ Liên danh nhà thầu Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan.
Tại Công văn số 3387/SKHĐT-ĐTTĐGS ngày 07/6/2023 của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thanh Hóa tham mưu đã “Thống nhất việc xử lý vi phạm trong đấu thầu bằng hình thức cấm tham gia hoạt động đấu thầu theo khoản 2 Điều 90 Luật Đấu thầu đối với toàn bộ Liên danh nhà thầu Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan gồm 06 các công ty như đã nêu ở trên do “đã kê khai và cung cấp các tài liệu không trung thực trong hồ sơ dự thầu khi tham gia gói thầu: Tư vấn khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án Bảo tồn, tu bổ, phục hồi, tôn tạo một số hạng mục công trình khu vực Thành nội Di sản văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ, huyện Vĩnh Lộc do Sở VHTT&DL làm chủ đầu tư”.
Tiếp đến, tại Công văn số 3816/SKHĐT-ĐTTĐGS ngày 23/6/2023 của Sở Kế hoach và Đầu tư tỉnh Thanh Hóa đã có ý kiến về Dự thảo Quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu. Theo đó, nội dung dự thảo Quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu do Sở VHTT&DL xác định cấm tham gia hoạt động đấu thầu đối với các toàn bộ Liên danh nhà thầu Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan là phù hợp.
Một phần Thông báo mời thầu gói thầu số 2: Tư vấn khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án: Tu bổ, phục hồi, tôn tạo các hạng mục công trình Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh.
Nhưng kỳ lạ thay, trong khi Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan đang dính vào lùm xùm và đang bị các Sở ngành thanh kiểm tra để xử lý vi phạm về gian lận trong gói thầu liên quan đến bảo tồn, tu tạo Thành nhà Hồ nêu trên thì ngày 04/5/2023, Công ty này lại được chính Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa Phạm Nguyên Hồng ký quyết định phê duyệt trúng thầu tại gói thầu “Tư vấn khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án: Tu bổ, phục hồi, tôn tạo các hạng mục công trình Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh” với giá trị hơn 1,1 tỉ đồng.
Bất thường ở chỗ, chỉ trước đó 3 tháng, tại văn bản báo cáo UBND tỉnh, chính Sở VHTT&DL đã cho rằng, “Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan thuộc liên danh Kiến trúc cảnh quan là không trung thực, vi phạm quy định tại điểm a, c, khoản 4, Điều 89 Luật Đấu thầu năm 2013 và đề nghị xử lý theo khoản 1, Điều 122, Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 là chính xác”. Thời điểm đó, Sở này chỉ “lăn tăn” ở việc xử lý “cấm thầu” đối với chỉ một Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan, hay xử lý đối với cả 4 công ty còn lại trong Liên doanh.
Sau khi có thông tin Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan trúng thầu dư luận không khỏi băn khoăn, bởi trong giai đoạn lựa trọn gói thầu từ ngày 07/3/2023 đến khi mở thầu 27/3/2023 cho đến khi được phê duyệt ngày 04/5/2023 của Gói thầu số 2 Lam Kinh, thì Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan đã bị các cơ quan chức năng và chính Chủ đầu tư là Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa phát hiện thấy việc gian lận trong đấu thầu của Công ty này tại Gói thầu số 03 (Dự án Thành Nhà Hồ) từ ngày 31/12/2022 và hiện vẫn đang chờ kết luận và hướng xử lý vi phạm.
Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho biết, theo Điều 222, Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 quy định tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" như sau:
"1. Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đẩu thầu; b) Thông thầu; c) Gian lận trong đấu thầu; d) Cản trở hoạt động đấu thầu; đ) Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu; e) Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu; g) Chuyển nhượng thầu trái phép.
2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm: a) Vì vụ lợi; b) Có tổ chức; c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; d) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; đ) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
3. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản".
Cũng theo quy định trên, một doanh nghiệp đã bị kết luận là gian lận thầu, trong quá trình chờ xử lý lại vẫn trúng thầu là không đủ điều kiện hợp lệ bởi theo quy định, đơn vị có hành vi gian lận tùy theo mức độ vi phạm mà áp dụng hình thức cấm tham gia hoạt động đấu thầu, việc đơn vị vẫn tham gia đấu thầu là không hợp lệ và kết quả thầu sẽ không đảm bảo và sẽ bị hủy theo quy định của pháp luật.
Cần sớm hủy kết quả trúng thầu bất thường của Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan
Ngày 09/01/2024, ông Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ký quyết định cấm tham gia hoạt động đấu thầu 03 năm đối với Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan vì có hành vi gian lận khi tham gia đấu thầu.
Theo đó, quyết định cấm thầu chỉ rõ Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan có địa chỉ ở số 17, ngõ 132, đường Nguyễn Xiển, phường Hạ Đình, quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội, là thành viên thuộc liên danh có hành vi gian lận khi tham gia đấu thầu, gói thầu tư vấn khảo sát lập báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án Bảo tồn, tu bổ, phục hồi, tôn tạo một số hạng mục công trình thuộc khu vực Thành nội Di sản văn hoá thế giới Thành Nhà Hồ, huyện Vĩnh Lộc giai đoạn 1, thuộc nhóm dự án số 3 do Sở VHTT&DL Thanh Hoá làm chủ đầu tư.
Thời gian cấm tham gia hoạt động đấu thầu trong vòng 03 năm, kể từ ngày quyết định này có hiệu lực thi hành đối với lĩnh vực gói thầu dịch vụ tư vấn của dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách Nhà nước do các cơ quan, ban, ngành thuộc tỉnh Thanh Hóa và các huyện, thị xã, thành phố, các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa quản lý, tổ chức lựa chọn nhà thầu.
Đặc biệt, trong Quyết định cấm thầu của UBND tỉnh Thanh Hóa nêu rõ: “Điều 2: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chịu trách nhiệm trước pháp luật và Chủ tịch UBND tỉnh về nội dung báo cáo, đề xuất và tham mưu của mình; đồng thời, theo chức năng, nhiệm vụ được giao, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan đăng tải quyết định xử lý vi phạm của Chủ tịch UBND tỉnh trên Báo Đấu thầu, Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia; Cổng thông tin điện tử của tỉnh và Báo Thanh Hóa theo đúng quy định; theo dõi; giám sát việc chấp hành, thực hiện quyết định”.
Như vậy, ngoài trách nhiệm theo dõi, giám sát việc chấp hành quyết định cấm thầu trên, thì Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa cũng cần có trách nhiệm báo cáo và tham mưu với UBND tỉnh về việc xử lý gói thầu mà Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan đã trúng một cách bất thường trong thời gian chờ để xử lý hành vi gian lận trong đấu thầu nói trên.
Trao đổi về vấn đề này, một chuyên gia đấu thầu cho biết: Khi tham gia đấu thầu các nhà thầu đều phải có trách nhiệm và nghĩa vụ tuân thủ Luật Đấu thầu nên khi một công ty bị xác định là gian lận hay vi phạm Luật Đấu thầu, cụ thể ở đây là Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan được xác định đã gian lận, vi phạm Luật Đấu thầu và đang trong quá trình chờ Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thanh Hóa và UBND tỉnh Thanh Hóa xử lý vi phạm mà lại trúng một gói thầu mới cũng do chủ đầu tư là Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa quyết định phê duyệt là không đúng với Luật Đấu thầu đã được ban hành và sửa đổi. Do vậy, việc hủy bỏ kết quả trúng thầu đối với Dự án tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh là hoàn toàn phù hợp và đúng với Luật Đấu thầu và cũng đúng với quyết định cấm thầu của UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành vừa qua.
Thiết nghĩ, để làm rõ sự minh bạch, công khai của các doanh nghiệp trong đấu thầu đối với các dự án thuộc Luật Đầu tư công trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, dư luận rất mong muốn Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Di sản văn hóa và UBND tỉnh Thanh Hóa cần sớm tiến hành thanh tra, kiểm tra vụ việc này của Sở VHTT&DL tỉnh Thanh Hóa và Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Kiến trúc cảnh quan để xử lý dứt điểm theo đúng tinh thần thượng tôn pháp luật.
