Nhiệt miệng là gì?
Nhiệt miệng hay còn gọi là loét miệng, loét áp-tơ (aphthous ulcer), là một hoặc nhiều vết loét nhỏ, nông, phát triển ở những mô mềm bên trong má hoặc môi, bên dưới lưỡi hoặc trên nướu của bạn. Thường các vết loét kéo dài 7-10 ngày và tự lành mà không để lại vết sẹo.
Nhiệt miệng không có mối liên quan đến thể trạng béo hay gầy, khỏe hay thường xuyên ốm yếu. Một số trường hợp thấy có tính chất gia đình, trong nhà có nhiều người cùng bị. Bệnh biểu hiện có tính chất chu kỳ lặp lại gần giống nhau, mỗi đợt kéo dài khoảng 10 - 15 ngày, bắt đầu bằng việc xuất hiện một hoặc vài ba đốm trắng nhỏ hơi đau, hơi nổi gồ lên trong niêm mạc miệng. Đốm trắng này to dần rồi vài ngày sau đồng loạt vỡ ra tạo thành vết loét. Vết loét lớn dần, nông, thường không quá lớp biểu mô, bờ nham nhở, ăn mặn rất xót, nói đau, cản trở giao tiếp. Nếu không có biến chứng nặng vết loét tự lành dần sau khoảng một tuần.
Các nguyên nhân gây ra nhiệt miệng
Chức năng gan suy giảm dẫn đến nhiệt miệng
Gan là bộ phận có nhiệm vụ đào thải chất độc hại ra khỏi cơ thể. Chính vì thế nếu gan hoạt động không tốt sẽ gây tích tụ các chất độc hại ở vùng niêm mạc miệng. Khi chất độc tích tụ lớn sẽ tạo thành những vết mọng nước, sau đó vỡ ra và trở thành vết loét.
Chức năng gan suy giảm khiến nhiều người cho rằng mình bị “nóng trong”
Nhiệt miệng do phản ứng kháng nguyên – kháng thể
Đây là cơ chế tự miễn của cơ thể, khi vùng miệng mắc các bệnh lý như: sâu răng, viêm răng, viêm lợi,… cơ thể sẽ tự phản kháng hình thành các vết loét gây ra bệnh nhiệt miệng.
Hệ miễn dịch yếu
Một trong những nguyên nhân bị nhiệt miệng thường xuyên đó chính là do hệ miễn dịch yếu. Các virus, vi khuẩn khi xâm nhập vào cơ thể chúng ta đốt cháy niêm mạc miệng tạo ra những vết loét.
Yếu tố tâm lý
Tâm lý không tốt, căng thẳng kéo dài là nguyên nhân gây suy giảm hệ miễn dịch. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh nhiệt miệng.
Ngoài chế độ ăn uống thì căng thẳng, stress cũng là yếu tố gây bệnh nhiệt miệng
Thiếu dinh dưỡng
Nhiệt miệng còn xảy ra do cơ thể thiếu vitamin B9, B12, C và các loại khoáng chất cần thiết như sắt, kẽm,…
Nhiệt miệng do tổn thương miệng
Da bên trong miệng rất mỏng manh và nhạy cảm nên rất dễ bị tổn thương nếu chịu các tác tác động quá mạnh. Ví dụ như miệng có thể bị loét khi bạn đi làm răng, đánh răng không đúng cách, chơi thể thao… Thậm chí nếu vô tình cắn phải miệng khi ăn, bạn cũng có thể khiến miệng bị trầy xước, từ đó dẫn tới nhiệt miệng.
Nhiệt miệng do sản phẩm chăm sóc răng miệng
Những sản phẩm chăm sóc răng miệng như kem đánh răng và nước súc miệng giúp bạn loại bỏ mảng bám cũng như khử tình trạng hơi thở có mùi hôi. Thế nhưng, bạn có nguy cơ sẽ mắc phải nhiệt miệng nếu bị mẫn cảm với chất sodium lauryl sulfate (SLS) có trong một số sản phẩm chăm sóc răng miệng.
Một bài đánh giá khoa học đăng 3/2017 đăng trên tạp chí Clinical and Aesthetic Dermatology cho biết các sản phẩm chăm sóc răng miệng không có SLS không làm giảm tần suất nhiệt miệng. Tuy nhiên, những sản phẩm này vẫn có ảnh hưởng tích cực đến quá trình làm lành vết loét miệng.
Kết quả trên cho thấy sản phẩm chăm sóc răng miệng không chứa SLS tuy không giúp ngừa nhiệt miệng nhưng có thể giúp vết loét nhanh lành hơn. Vậy nên nếu bạn thường xuyên bị nhiệt miệng, bạn hãy thử dùng các sản phẩm không chứa SLS để xem tình trạng có cải thiện không.
Nhiệt miệng do chế độ ăn uống
Nếu bạn thường xuyên bị nhiệt miệng sau khi ăn một loại thực phẩm nào đó thì có thể món ăn này chính là nguyên nhân. Một số thực phẩm sẽ làm tăng nguy cơ bị nhiệt miệng như thức ăn mặn, cay và có tính axit.
Đôi khi, tình trạng nhiệt miệng là do chế độ ăn uống thiếu chất một số vitamin và chất dinh dưỡng như axit folic, kẽm, sắt… Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Hội đồng Y học Gia đình Hoa Kỳ đã cho 58 người thường bị nhiệt miệng dùng 1.000mcg vitamin B12 vào buổi tối trong sáu tháng. Kết quả cho thấy 74% người tham gia không còn tình trạng bị nhiệt miệng sau khoảng thời gian thí nghiệm.
Các biện pháp phòng chống nhiệt miệng
Xây dựng thói quen chăm sóc răng miệng hợp lý
Bạn cần hình thành thói quen chăm sóc răng miệng lành mạnh bằng cách đánh răng nhẹ nhàng 2 lần mỗi ngày và dùng chỉ nha khoa. Bạn cũng có thể đổi sang dùng các sản phẩm chăm sóc răng miệng không chứa sodium lauryl sulfate để quan sát xem tình trạng nhiệt miệng có cải thiện không.
Thực hành các cách thư giãn tinh thần
Một số người bị nhiệt miệng là do căng thẳng kéo dài. Nếu bạn quan sát thấy nhiệt miệng hay xuất hiện những lúc mình bị stress, hãy thực hiện những cách thư giãn sau:
- Ngủ đủ giấc
- Ăn uống lành mạnh
- Tập thể dục đều đặn
- Thực hiện các hoạt động yêu thích
- Xây dựng thêm các mối quan hệ xã hội lành mạnh
- Thực hành các bài tập thở sâu giải tỏa căng thẳng hoặc thiền
- Tâm sự với người thân hoặc chuyên gia về các vấn đề gây căng thẳng
Thay đổi chế độ ăn uống lành mạnh hơn
Bạn cần theo dõi chế độ ăn uống của mình cũng như ghi lại những lần bị nhiệt miệng. Qua một thời gian quan sát, bạn sẽ tìm được những thực phẩm nào khiến mình tăng nguy cơ mắc bệnh này. Thông thường, đây sẽ là những món mặn, cay hay nhiều axit. Hơn nữa, nếu bạn đã từng có tiền sử không dung nạp gluten hoặc bất cứ loại thực phẩm nào khác, hãy tránh những món này.
Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh và tốt cho răng miệng cần đa dạng và đầy đủ tất cả các nhóm chất. Do đó, bạn nên xây dựng cho mình chế độ dinh dưỡng tốt cho sức khỏe, đầy đủ dưỡng chất với nhiều loại trái cây, rau củ, thịt, ngũ cốc…
Nguyên nhân gây nhiệt miệng không quá nghiêm trọng mà chỉ do chế độ ăn uống không phù hợp hay cách chăm sóc răng miệng không hợp lý. Khi biết được những nguyên nhân này, bạn sẽ có cách phòng chống nhiệt miệng từ trước khi bệnh xuất hiện.
