Tự bao đời nay, trà sen Hồ Tây - loại trà được ướp hương sen rất kỳ công đã là một thú vui ẩm thực tao nhã của người Hà Nội. Nổi tiếng với công việc làm trà sen truyền thống là gia đình bà Nguyễn Thị Dần (98 tuổi) sống tại phố Tô Ngọc Vân (quận Tây Hồ, Hà Nội). Gia đình bà đã có 4 đời làm công việc này.
Theo chia sẻ của bà Ngô Thị Thân (con gái cụ Dần), để làm ra được 1 kg trà sen khô loại thượng hạng thì cần đến 1.000 bông sen tươi và phải trải qua 7 lần tẩm ướp với quy trình rất kỳ công.
Trong đó, sen để ướp trà phải là những bông sen mọc trong đầm làng Quảng Bá, có cánh phớt hồng, vừa mới chớm nở còn chúm chím nụ.
Đặc biệt, hoa sen phải được hái trước bình minh, sau đó mang về tách lấy gạo rồi mới đem ướp.
Việc lấy gạo sen là công đoạn khó nhất, người nghệ nhân phải khéo tay, nhanh mắt để gạo không bị nát và giữ nguyên mùi thơm đặc trưng của sen.
Trên ảnh là số lượng gạo lấy từ khoảng 1.000 bông sen.
Theo tìm hiểu, làm trà sen ngoài kỹ thuật còn đòi hỏi sự tỉ mỉ, tinh tế trong từng công đoạn. Ví như việc lấy gạo sen, nếu người làm chỉ cần sơ suất là hạt gạo sẽ nát, bay mất hương thơm, khi ướp trà sẽ không đảm bảo chất lượng.
Hiện nay mọi quy trình làm trà sen đều có sự tham gia của con cháu trong gia đình cụ Nguyễn Thị Dần, duy nhất công đoạn ướp trà thì bà Ngô Thị Thân (con gái cụ Dần) mới được phép làm.
Bà Thân cho biết: “Uớp trà sen phải thao tác đủ 7 lần ướp. Trong đó, cứ một lượt gạo lại một lượt chè, ướp trà xong lại mang đi sấy khô”.
Chắt của cụ Nguyễn Thị Dần (sinh năm 2006) là thành viên nhỏ tuổi nhất trong gia đình tham gia vào quy trình làm trà sen.
Cũng theo tìm hiểu, ngoài loại trà sen truyền thống còn có thêm loại trà ướp xổi, với giá rẻ hơn nhiều loại trà sen truyền thống.
Nghề làm trà sen cầu kỳ, tốn công sức, lại theo vụ mùa. Nên hiện nay, số nghệ nhân gắn bó với nghề này tại Hà Nội cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay.
