Sau một năm trì hoãn vì đại dịch Covid-19, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO) đã thông qua bỏ phiếu, bổ sung 34 điểm đến vào danh sách Di sản thế giới. Các điểm đến phải đáp ứng một số tiêu chí nhất định để lọt vào danh sách, trong đó có "giá trị phổ quát nổi bật", "là minh chứng độc đáo cho truyền thống văn hoá hoặc một nền văn minh đang tồn tại hoặc đã biến mất", hoặc "có hiện tượng, vẻ đẹp tự nhiên đặc biệt và có tầm quan trọng về mặt thẩm mỹ".
Điểm đến từ Trung Quốc xuất hiện trong danh sách năm 2020/2021 là Trung tâm giao thương của thế giới thời Tống-Nguyên ở Tuyền Châu. Đây là địa danh có giá trị lịch sử lớn khi chứng kiến thời kỳ phát triển mạnh của thương mại hàng hải ở châu Á. Địa điểm này bao gồm các công trình tôn giáo và một loạt các di tích khảo cổ học. Ngoài địa điểm này, khu vực châu Á còn có các di sản mới được công nhận là Arslantepe Mound ở Thổ Nhĩ Kỳ; đền Kakatiya Rudreshwara ở Ấn Độ; đảo Amami-Oshima, đảo Tokunoshima, phần phía bắc của đảo Okinawa và đảo Iriomote ở Nhật Bản; thị trấn Al-Salt ở Jordan... Ảnh: Wei Peiquan/Xinhua/Alamy
UNESCO lần đầu trao danh hiệu Di sản thế giới vào năm 1978, với các điểm đến đầu tiên là Vườn Quốc gia Yellowstone ở Mỹ, quần đảo Galapagos ở Ecuador... Đã 4 thập kỷ trôi qua, việc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vẫn là một vinh dự lớn với các điểm đến.
Đường sắt xuyên Iran, nối với biển Caspi ở phía đông bắc và vịnh Ba Tư ở phía tây nam, có phong cảnh kỳ vĩ khi phải băng qua 4 khu vực khí hậu khác nhau gồm hai dãy núi, sông, cao nguyên, rừng và đồng bằng. Công trình được khởi công vào năm 1927 và hoàn thành vào 1938, dài 1.394 km. Tuyến đường sắt này đáng chú ý với quy mô và kỹ thuật cao để vượt qua các đoạn dốc và những khó khăn khác về địa hình. Ảnh: Hossein Javadi/UNESCO
Trung tâm lịch sử gồm đại lộ Paseo del Prado và một phần còn lại của cung điện Buen Retiro là điểm đến của Tây Ban Nha xuất hiện trong danh sách mới. Điểm đến này nằm ngay tại trung tâm đô thị của thủ đô Madrid. Đại lộ Paseo del Prado có các đài phun nước lớn, nổi bật là Fuente de Cibeles, Fuente de Neptuno và quảng trường biểu tượng của thành phố Plaza de Cibeles. Địa điểm này là hiện thân của ý tưởng mới về không gian đô thị và sự phát triển từ thời kỳ Khai sáng của thế kỷ 18, thể hiện khát vọng về một xã hội hoàn hảo trong thời kỳ đỉnh cao của Đế chế Tây Ban Nha. Một phần còn lại của cung điện Buen Retiro từ thế kỷ 17 có các khu nhà trưng bày phong cách làm vườn từ thế kỷ 19 đến nay, vườn Bách thảo Hoàng gia...
Khu vực châu Âu ngoài Paseo del Prado còn có các di sản thế giới mới là thị trấn nghỉ dưỡng mùa đông ở Riviera, Pháp; phân đoạn phía tây của biên giới đế chế La Mã tại Áo, Đức, Slovakia; các công trình của Jože Plečnik ở Ljubljana, Slovenia; Thuộc địa của các nghệ sĩ Darmstadt ở Đức... Ảnh: Juan Medina/Reuters
Nằm trong một khu vực đồi núi khô cằn ở tây nam Saudi Arabia, trên một trong những tuyến đường lữ hành cổ của bán đảo Ảrập, khu văn hóa Hima có hình ảnh nghệ thuật trên đá mô tả hoạt động săn bắn, động thực vật và lối sống của một nền văn hóa 7.000 năm. Các du khách và quân đội cắm trại trên địa điểm này đã để lại rất nhiều tranh khắc đá qua nhiều thời đại và cho đến cuối thế kỷ 20, hầu hết chúng đều được bảo tồn trong tình trạng nguyên sơ. Chữ được khắc bằng các ngôn ngữ khác nhau. Nơi đây cũng phong phú về các nguồn khảo cổ chưa được khai thác dưới dạng các ngôi nhà, cấu trúc đá, tàn tích công cụ đá và giếng cổ. Ảnh: Xinhua/Alamy
Italy, đất nước có nhiều Di sản thế giới nhất được công nhận bởi UNESCO, tiếp tục ghi tên vào danh sách với Chuỗi bích hoạ thế kỷ 14 tại Padua. Địa điểm này bao gồm 8 khu phức hợp tôn giáo trong thành Padua, lưu giữ và tuyển chọn các bức bích họa được vẽ từ năm 1302 đến năm 1397 bởi các nghệ sĩ khác nhau, song chúng vẫn duy trì sự thống nhất giữa phong cách và nội dung. Trong đó, nổi bật là chuỗi bích họa tại Nhà nguyện Scrovegni của Giotto, đánh dấu khởi đầu của sự phát triển mang tính cách mạng trong lịch sử vẽ tranh tường. Ảnh: Comune di Padova Settore Cultura, Turismo, Musei e Biblioteche/UNESCO
Nhà thời Hồi giáo phong cách Sudan ở phía bắc Bờ Biển Ngà có tổng cộng 8 công trình bằng gạch nung, đặc trưng bởi những thanh gỗ nhô ra, những cột trụ thẳng đứng được gắn bằng gốm hoặc trứng đà điểu và các ngọn tháp nhỏ. Đây là bằng chứng quan trọng về thương mại xuyên sa mạc Sahara, tạo điều kiện cho sự mở rộng của Hồi giáo và văn hoá Hồi giáo, đồng thời phản ánh sự kết hợp của các hình thức kiến trúc Hồi giáo và bản địa theo một phong cách đặc biệt đã tồn tại qua thời gian.
Ngoài di sản này, châu Phi có thêm một điểm đến nữa có tên trong danh sách là Vườn quốc gia Ivindo ở Gabon. Ảnh: UNESCO
Nhà thờ Atlántida của kỹ sư Eladio Dieste với tháp chuông và khu rửa tội dưới lòng đất nằm ở Estación Atlántida, Uruguay. Công trình lấy cảm hứng từ kiến trúc tôn giáo thời trung cổ và Thiên Chúa giáo cổ xưa của Italy, được khánh thành vào năm 1960, thể hiện cách ứng dụng mới lạ của gạch gia cố và cốt thép.
Khu vực châu Mỹ còn có các di sản mới là Sítio Roberto Burle Marx ở Brazil; Khu phức hợp địa cổ Chankillo ở Peru... Ảnh: Matilde Campodonico/AP
Cảnh quan đá phiến ở tây bắc xứ Wales, Vương quốc Anh được ghi nhận là di sản thế giới trong lần này. Điểm đến minh họa cho sự chuyển đổi mà hoạt động khai thác đá phiến công nghiệp ảnh hưởng trong môi trường nông thôn truyền thống của vùng núi và thung lũng của khối núi Snowdon.
Nếu một thắng cảnh được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, quốc gia có thể nhận được hỗ trợ tài chính và tư vấn chuyên môn từ tổ chức này để giúp bảo tồn địa điểm. Danh hiệu này cũng đưa điểm đến xuất hiện trên bản đồ du lịch và ghi nhận với số lượng khách tham quan tăng cao. Tuy nhiên, danh hiệu cũng sẽ bị tước đi nếu các giá trị lịch sử, văn hoá tại địa điểm đó bị đe doạ. Mới đây, Liverpool tại Anh đã bị UNESCO tước danh hiệu Di sản thế giới. Ảnh: RCAHMW
