Nhóm nghiên cứu của ĐH Copenhagen, Đan Mạch do TS Daniel Kondziella đứng đầu vừa có bài trình bày đáng chú ý tại Đại hội thần kinh học châu Âu lần thứ 5 diễn ra tại Oslo, Na Uy, xác định có hay không mối liên hệ giữa trải nghiệm cận kề cái chết (NDE) với ngủ mơ (REM).
Các nhà nghiên cứu thực hiện cuộc khảo sát với hơn 1.000 người ở 35 quốc gia khác nhau. Trong đó 289 người trả lời trải qua cảm giác cận kề cái chết được tiếp tục với các câu hỏi cụ thể hơn như “bạn có thấy các linh hồn đã chết”, hoặc “bạn có thấy như đi vào một thế giới khác”...
Tuy nhiên, sau đó chỉ có 106 người đạt tổng số điểm trên 7, được kết luận là những trường hợp trải qua cảm giác NDE thật sự. 14% trong số này cho biết, họ trải qua cảm giác cận kề cái chết hết sức bình yên, khác với nghiên cứu trước đây cho rằng có tới hơn 70% người khảo sát nói cảm giác NDE không hề dễ chịu.
Khi cận kề cái chết, rất nhiều người cảm giác như mình đang đi trong một hầm tối và phía cuối là ánh sáng rực rỡ.
Nghiên cứu trích dẫn lời kể của 10 người cho thấy, trải nghiệm cận kề cái chết hết sức sinh động và huyền bí.
Một người phụ nữ 37 tuổi cho biết, cô cảm thấy mất kiểm soát cơ thể sau khi sinh con: “Tôi cảm giác như mình vừa chết và tôi đang lên thiên đàng”. “Tôi nghe thấy tiếng nói xung quanh lúc ấy nhưng tôi biết chắc mình không thể trở lại được với cuộc sống trần thế. Kỳ lạ vô cùng. Tôi không thể kiểm soát được cơ thể mình”.
Một cô gái 28 tuổi là nạn nhân của bạo lực chia sẻ, cô thường xuyên tỉnh dậy vào giữa đêm nhưng không thể di chuyển. “Tôi thấy rất nhiều điều kỳ lạ ví như linh hồn hoặc ác quỷ ở ngay phòng tôi, sau đó chúng tiến lại cạnh tôi, ngồi lên ngực tôi nhưng tôi không thể nói hay làm được bất cứ động tác gì”, cô gái kể lại.
Một chàng trai 28 kể nhìn thấy người thân đã chết của mình tại thời điểm anh ta suýt chết đuối trên bãi biển ở Florida, Mỹ lúc 10 tuổi. “Những con sóng khổng lồ kéo tôi ngày càng xa bờ. Cuộc sống chỉ còn loé lên trước mắt sau đó tôi cảm giác như linh hồn bị kéo ra khỏi cơ thể.
“Sau vài phút, tôi thấy mình đang đi trong một đường hầm tối tăm và phía cuối đường là ánh sáng vô cùng rực rỡ. Tôi nhìn thấy những người thân đã chết của mình đang chờ ở phía cuối ánh sáng, trong đó có bà ngoại tôi. Sau đó tôi cảm thấy mình bị hút rất mạnh ra khỏi đường hầm rồi nhập lại cơ thể hiện hữu của mình”, chàng trai nhớ lại.
Những người khác cũng chia sẻ, họ trải qua cảm giác bước qua cái chết khi bị tai nạn giao thông, khi đột quỵ hoặc thậm chí khi đang cầu nguyện.
Nhóm nghiên cứu của ĐH Copenhagen cho biết, cả NDE và REM đều xảy ra khi có những rối loạn trong hệ thống thần kinh ở tim và phổi.
Trong đó NDE là những trải nghiệm nhận thức có ý thức, xảy ra khi một người sắp chết hoặc trong những tình huống đe doạ về thể xác, tinh thần như đuối nước, tai nạn... Những người trải qua NDE nói rằng họ không biết mình đang ở đâu, các suy nghĩ trong đầu diễn ra rất nhanh.
REM là trạng thái ngủ mơ (rapid eye movement), trong đó nhãn cầu vẫn chuyển động qua lại liên tục trong khi đang ngủ nhưng bản thân người đó không tỉnh, dẫn đến ảo giác mình bị tê liệt.
Lục lại nhiều nghiên cứu trước đây, tiến sĩ tâm thần học Kondziella cho rằng, quá trình NDE và quá trình REM bị can thiệp có tương quan tới nhau nhưng không phải là một và không có quan hệ nhân quả.
Bằng chứng, nhóm phỏng vấn hỏi những người bị REM xem ngay trước khi thiếp đi họ có nhìn thấy hoặc nghe thấy những gì người khác không nghe thấy không. Họ cũng được hỏi xem có cảm thấy như bị tê liệt hoặc cơ thể rất yếu không. Kết quả cho thấy, chỉ có 10% số người bị REM thực sự bị NDE. Con số này cao hơn các nghiên cứu trước (chỉ 4%).
Thực tế, trải nghiệm cận kề cái chết khá thường gặp nhưng những lý giải về sinh bệnh học đến nay vẫn là một bí ẩn. Nhóm tác giả hy vọng, nghiên cứu này sẽ giải đáp được một phần về nguyên nhân dẫn đến cảm giác cận tử.
Hạ Vy (t/h)
