Theo quyết định 601/QĐ-BVHTTDL ngày 3/2/2021, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch đã đưa lễ hội truyền thống Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Cung nghinh các Chư Tôn Đức Hòa Thượng, Thượng Tọa, Đại Đức, Tăng Ni lên trước tôn tượng Quán Thế Âm Bồ Tát thực hành nghi lễ
Lễ hội quán thế âm Ngũ Hành Sơn hay còn gọi là Lễ hội Quán Âm 19/2, được tổ chức thường niên vào mỗi dịp 19/2 âm lịch (thường diễn ra trong 3 ngày từ 17 - 19/2 âm lịch) tại Chùa Quán Thế Âm (số 48 đường Sư Vạn Hạnh, phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn) và các địa điểm liên quan khác tại di tích quốc gia đặc biệt - Di tích Danh thắng Ngũ Hành Sơn.
Phật tử tham gia rước đoàn
Theo miêu tả về di sản văn hóa phi vật thể này, Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn là lễ hội dân gian truyền thống mang đậm yếu tố tín ngưỡng Phật giáo, gắn liền với di tích quốc gia đặc biệt - Danh lam thắng cảnh Ngũ Hành Sơn và đời sống tâm linh tín ngưỡng của cộng đồng địa phương, đại diện cho bản sắc văn hóa của thành phố Đà Nẵng được lưu truyền, gìn giữ đến ngày nay.
Phật giáo du nhập vào Việt Nam ngay từ đầu Công Nguyên, là tôn giáo có ảnh hưởng rất sâu rộng đến hầu hết mọi vấn đề trong đời sống người Việt. Ở Đà Nẵng, Phật giáo được truyền vào khoảng thể kỷ XVII, trong đó Ngũ Hành Sơn được xem là cái nôi đầu tiên của Phật giáo. Đồng thời là trung tâm Phật giáo của Việt Nam trong thời kỳ chúa Nguyễn. Khi Phật giáo bắt đầu du nhập vào Đà Nẵng, người Việt đã tạo dựng ở Ngũ Hành Sơn một hệ thống các ngôi chùa. Hầu hết trên năm ngọn núi của Ngũ Hành Sơn đều có những ngôi chùa cổ kính, với những dáng vẻ khác nhau được xây dựng qua nhiều thời kỳ lịch sử. Cùng với đó là hệ thống các hang động thiên nhiên kỳ vĩ vừa ngẫu nhiên, vừa tân tạo với một vẻ đẹp hài hòa, quyến rũ, kỳ ảo, điểm tô cho Ngũ Hành Sơn trở thành bức tranh thắng cảnh tuyệt đẹp, mà còn ẩn chứa nét huyền bí và thấm đượm yếu tố tâm linh.
Hóa thân Đại Trí Văn thù Sư Lợi Bồ Tát
Chính vì thế, Ngũ Hành Sơn không những là một di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh dành cho khách thập phương đến thưởng ngoạn vẻ đẹp thiên nhiên “sơn kỳ thủy tú” và hít thở không khí trong lành của khu sinh thái, mà còn là nơi địa linh, tôn thờ các vị tiên nhân, Phật thánh cứu nhân độ thế ngót cả mấy ngàn năm. Là nơi dành cho các bậc chân tu tu tập, tham thiền nhập định để cầu phúc cho dân và bản thân được siêu thoát; nơi giúp người trần tục tạm quên những vướng bận đời thường, hướng đến sự tịnh tâm thanh thản trong thế giới tâm linh.
Đặc biệt, vùng đất được xem là có nhân duyên với đạo Phật này còn lưu giữ một kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đồ sộ với nhiều giá trị đặc biệt, nội dung đa dạng, hình thức độc đáo, gồm: các công trình, biểu tượng tôn giáo tín ngưỡng của người Việt, người Hoa và cả người Chăm bản địa; các di vật, cổ vật, hoành phi, liễn đối, bia ký; các di chỉ khảo cổ học; tập tục; nghề thủ công truyền thống và các lễ hội, trong đó có Lễ hội Quán Thế Âm...
Vào năm 2000, Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng được Tổng cục Du lịch (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận và xếp vào Danh mục 15 lễ hội lớn cấp quốc gia. Và trong năm này, lễ hội đã tổ chức Chương trình “Chào đón và điểm đến Thiên niên kỷ mới của quốc gia”.
Lễ hội Quán Thế Âm - Ngũ Hành Sơn - Non Nước đã được tổ chức từ năm 1991. Đến nay, hàng năm cứ đến mùa Xuân, Lễ hội Quán Thế Âm Ngũ Hành Sơn được tổ chức quy mô, phong phú cả về nội dung lẫn hình thức. Lễ hội đã thu hút sự tham gia của hàng ngàn người, gồm cộng đồng Phật tử theo đạo Phật, cộng đồng nhân dân địa phương, cùng du khách trong và ngoài nước về đây tham dự, lễ bái, nguyện cầu. Như lời lưu truyền trong dân gian: “Quán Âm mười chín tháng Hai/Ngũ Hành lễ hội ai ai cũng về”.
Lễ hội gồm hai phần: Lễ và Hội. Phần lễ là các nghi lễ tín ngưỡng Phật giáo và nghi lễ truyền thống của địa phương. Phần hội là những sinh hoạt văn hóa truyền thống mang đậm tính nhân văn, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.
